Ας δούμε κάποιες χρήσιμες συμβουλές – οδηγίες, που θα σας βοηθήσουν να διερευνήσετε γιατί λέει -συστηματικά ή όχι- ψέματα και πως να το αντιμετωπίσετε.
Πάνω απ’ όλα, το πιο σημαντικό είναι να δημιουργήσουμε μία ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης, ώστε το παιδί να αισθάνεται ότι μπορεί να μας πει οτιδήποτε του συμβαίνει χωρίς να το κρίνουμε, να το επιπλήττουμε, να το γελοιοποιούμε, να το παραβιάζουμε, να του απαγορεύουμε ορισμένα συναισθήματα ή να το εκθέτουμε.
Στις περιπτώσεις που δεν μπορούμε παρ’ όλες τις προσπάθειες και την καλή μας διάθεση να καταλάβουμε την αιτία του ψέματος, ιδιαίτερα όταν είναι επαναλαμβανόμενο, είναι καλύτερο να ζητήσουμε τη συμβουλή κάποιου ειδικού.
- Στα μικρότερα παιδιά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ιστορίες αφήνοντας “κενά” ή “ερωτήματα” στα οποία εκείνα δίνουν τις δικές τους απαντήσεις. Μέσω της ιστορίας, το παιδί μπορεί να πάρει την αναγκαία απόσταση που χρειάζεται, ώστε μα μην απειλείται από την αλήθεια. Επίσης, μέσω της ιστορίας που συμβαίνει σε κάποιον άλλον, το παιδί καταλαβαίνει ότι δεν είναι μόνο αυτό που λέει ψέματα, αλλά και τα άλλα παιδιά ή ζώα ή ήρωες.
- Χρήσιμη είναι κάποιες φορές και η ζωγραφική ή γενικά οι κατασκευές, όπου το παιδί μπορεί να απεικονίσει αυτά που του συμβαίνουν με περισσότερο ασυνείδητο τρόπο. Σ’ αυτή την περίπτωση, εάν δεν καταλαβαίνουμε τι μπορεί να συμβολίζει η ζωγραφιά ή η κατασκευή του παιδιού, καλό είναι να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό.
- Μπορούμε να διηγηθούμε κάποια δική μας ιστορία, όπου χρειάστηκε να πούμε ψέματα επειδή δυσκολευτήκαμε πολύ. Αυτό μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε περιπτώσεις που έχουμε καταλάβει τους λόγους που το παιδί λέει ψέματα και θέλουμε να το διευκολύνουμε να μοιραστεί μαζί μας τα συναισθήματά του. Σ’ αυτή την περίπτωση, χρειάζεται προσοχή, ώστε να μην οδηγήσουμε το παιδί σε “λάθος” δρόμο, κάπου δηλαδή μακριά από τη δική του αλήθεια.
- Όταν διερευνούμε ένα ψέμα ή τα ψέματα των παιδιών, είναι καλό να έχουμε στο νου μας ότι μιλάμε για μία συγκεκριμένη συμπεριφορά που χρειάστηκε σε κάποια στιγμή το παιδί να αναπτύξει και όχι εν γένει για την προσωπικότητα του.
- Έχουμε στο νου μας, ότι το παιδί αναγκάζεται να πει ψέματα -ιδιαίτερα όταν αυτά είναι επίμονα-, γιατί αισθάνεται ότι με κάποιον τρόπο απειλείται. Επομένως, βοηθά αν δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ασφάλειας όπου μπορεί να εκφράσει αυτό που του συμβαίνει.
- Αν είναι λίγο μεγαλύτερο το παιδί, μπορούμε να μιλήσουμε περισσότερο για τα συναισθήματα που νιώθουμε όταν λέμε ψέματα και για τις δευτερογενείς συνέπειες, π.χ. τις τύψεις που μπορεί να μη μας αφήνουν να απολαύσουμε το “όφελος” του ψέματος.
- Επίσης, κάποιες φορές μπορούμε να αφήσουμε το παιδί να καταλάβει μόνο του τις συνέπειες του ψέματος και κατόπιν να τις συζητήσουμε μαζί του.
- Εάν το ψέμα αφορά την παραβίαση κάποιου κανόνα, μπορούμε να συζητήσουμε με τα παιδιά για τους κανόνες και τη χρησιμότητά τους ή να διερευνήσουμε μαζί τους τις περιπτώσεις εκείνες που πιθανόν παραβιάζουμε τους κανόνες και πως αισθανόμαστε.
- Εάν τα ψέματα είναι επίμονα και ταυτόχρονα παρατηρούμε κι άλλα συμπτώματα άγχους του παιδιού, είναι καλό να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, γιατί μπορεί να πρόκειται για κάποια φοβία π.χ. σχολική φοβία ή κάτι εξωτερικό που απειλεί το παιδί.
Μαρία Βόλλη
Editor in Chief
