Α’ μέρος
Η ψυχική μας υγεία –αλλιώς «συναισθηματική υγεία» ή «ευεξία»– σχετίζεται με τον τρόπο που σκεφτόμαστε και νιώθουμε και την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε τα σκαμπανεβάσματα της διάθεσής μας. Είναι τόσο σημαντική όσο και η σωματική μας υγεία. Το να είναι κανείς ψυχικά υγιής δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα αλλά ότι μπορεί:
-να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητές του
-να αντεπεξέλθει στη ζωή
-να παίζει ενεργό ρόλο στο οικογενειακό, φιλικό, κοινωνικό και επαγγελματικό του περιβάλλον.
Όλοι, κατά καιρούς, μπορεί να νιώσουμε κακοδιάθετοι, φοβισμένοι ή γεμάτη ένταση και στρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά τα συναισθήματα περνούν, αλλά μερικές φορές μπορεί να εξελιχθούν σε ένα σοβαρότερο πρόβλημα, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα μας. Όλοι είμαστε διαφορετικοί μεταξύ μας, αλλά και στο ίδιο άτομο η ψυχική υγεία δεν είναι κάτι που μένει πάντα σταθερό. Αλλάζει, καθώς αλλάζουν οι συνθήκες και καθώς περνάμε από διαφορετικά στάδια της ζωής μας.
Μπορούμε να αποκτήσουμε έναν έλεγχο και να φροντίσουμε πιο ενεργά την ψυχική μας υγεία με τους παρακάτω τρόπους:
1. Μίλα για τα συναισθήματά σου
Το να μιλά κανείς για τα συναισθήματά του δεν είναι σημάδι αδυναμίας, αλλά μέρος της φροντίδας της ψυχικής μας υγείας. Μας βοηθά να παραμείνουμε ψυχικά υγιείς και να διαχειριστούμε τις φάσεις κατά τις οποίες νιώθουμε προβληματισμένοι. Το να μιλά κανείς είναι ένας τρόπος να νιώσει λιγότερη μοναξιά και περισσότερη υποστήριξη. Λειτουργεί επίσης με δύο τρόπους: αν ανοιχτείς, μπορεί να ενθαρρύνεις και άλλους να κάνουν το ίδιο. Βέβαια, δεν είναι πάντα εύκολο να περιγράψει κανείς πώς νιώθει. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε με μία λέξη, χρησιμοποιήστε περισσότερες. Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν πιο άνετα όταν αυτές οι συζητήσεις βγαίνουν φυσικά, για παράδειγμα όταν κάνουν κάτι μαζί με τον άλλον. Αν στην αρχή νιώσετε άβολα, δώστε λίγο χρόνο.
2. Μείνε ενεργός
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η άσκηση απελευθερώνει χημικές ουσίες στον εγκέφαλο που βελτιώνουν τη διάθεσή μας. Η συστηματική άσκηση μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την αυτοπεποίθησή μας και να μας βοηθήσει στον ύπνο, στην ικανότητα συγκέντρωσης και στο να νιώθουμε αλλά και να φαινόμαστε καλύτερα. Η άσκηση επίσης διατηρεί τον εγκέφαλο και τα άλλα ζωτικά μας όργανα υγιή. Δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με το να επιδίδεται κανείς σε κάποιο σπορ ή με το να πηγαίνει γυμναστήριο. Το περπάτημα στο πάρκο, η περιποίηση του κήπου ή οι δουλειές του σπιτιού μπορούν επίσης να μας κρατήσουν ενεργοποιημένους. Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι θα έπρεπε να ασκούμαστε για 30 λεπτά τουλάχιστον πέντε ημέρες την εβδομάδα. Προσπαθήστε να κάνετε την άσκηση μέρος της καθημερινότητάς σας.
3. Ακολούθησε μια υγιεινή διατροφή
Υπάρχουν ισχυροί δεσμοί μεταξύ του τι τρώμε και του πώς νιώθουμε. Για παράδειγμα, η καφεΐνη και η ζάχαρη έχουν άμεση επίδραση στον οργανισμό μας. Το φαγητό όμως μπορεί να έχει και μακροχρόνια επίδραση στην ψυχική μας υγεία. Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται ένα μείγμα θρεπτικών συστατικών για να παραμείνει υγιής να λειτουργικός, όπως και τα άλλα όργανα του σώματός μας. Μία δίαιτα καλή για τη σωματική μας υγεία είναι εξίσου καλή και για την ψυχική μας υγεία. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή περιλαμβάνει ποικιλία φρούτων και λαχανικών, δημητριακά και ψωμί ολικής αλέσεως, σπόρους και ξηρούς καρπούς, γαλακτοκομικά, λιπαρά ψάρια, άφθονο νερό. Καλό είναι να τρώμε τρία γεύματα την ημέρα, να πίνουμε πολλά υγρά και να προσπαθήσουμε να περιορίσουμε τη ζάχαρη, το αλκοόλ και την καφεΐνη.
4. Πιες αλκοόλ με σύνεση
Μερικές φορές πίνουμε αλκοόλ για να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας και για να αντιμετωπίσουμε τον φόβο και τη μοναξιά μας, αλλά η επίδρασή του είναι μόνο προσωρινή. Όταν η επίδραση εξασθενεί αισθανόμαστε χειρότερα, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο τα συμπτώματα της στέρησης από το αλκοόλ επηρεάζουν τον εγκέφαλό μας και το υπόλοιπο σώμα μας. Το ποτό δεν είναι ένας καλός τρόπος να διαχειριστεί κανείς δύσκολα συναισθήματα. Εκτός από τη ζημιά που μπορεί να κάνει στο σώμα μας, θα αποκτήσουμε ανοχή και θα χρειαζόμαστε σταδιακά όλο και περισσότερο για να νιώσουμε την ίδια βραχυπρόθεσμη ώθηση. Η περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ είναι υγιεινή και ευχάριστη για τους περισσότερους ανθρώπους, γι’ αυτό χρειάζεται να μένουμε εντός της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας (για τις γυναίκες είναι δύο έως τρεις μονάδες και για τους άντρες τρεις έως τέσσερις μονάδες). Το ίδιο ισχύει και με τη νικοτίνη και άλλες ναρκωτικές ουσίες, η επίδραση των οποίων στην αλλαγή της διάθεσης είναι βραχυπρόθεσμη, με αποτέλεσμα όσο πιο πολύ τα χρησιμοποιούμε τόσο πιο πολύ να τα έχουμε ανάγκη, με καταστροφικές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Όλες αυτές οι ουσίες δεν λύνουν προβλήματα, αλλά τα κουκουλώνουν ή δημιουργούν νέα.
Θεοδώρα Αναστασίου
Ψυχολόγος
