της Μαρίας Βόλλη
Δροσερό, ανάλαφρο, σοφιστικέ, αισθησιακό, μυστηριώδες, μοναδικά γοητευτικό, θηλυκό…
Το άρωμά μας τονίζει τη γοητεία μας, υπογράφει το στυλ μας, καθορίζει τη διάθεσή μας.
Σήμερα που κάθε γυναίκα μπορεί να διαλέξει μέσα από μια πληθώρα αρωμάτων, η ατομικότητά της μπορεί να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο, χάρη σε ένα συγκεκριμένο άρωμα, το δικό της άρωμα.
Το άρωμα μπορεί να βασίζεται σε ένα κύριο συστατικό ή να αποτελεί συνδυασμό εκατοντάδων και ταξινομείται με βάση τον τύπο της οσμής, την προέλευση (φυτική, ζωική ή συνθετική) και την πτητικότητα (οσμές δοκιμής, ελαφρές, έντονες και σταθερές). Ο τύπος της οσμής περιλαμβάνει δεκαοκτώ σειρές: τριαντάφυλλου, γιασεμιού, άνθους πορτοκαλιάς, βιολέτας, βάλσαμου, κίτρου, γαρίφαλου, καμφοράς, πολυάνθεμου, αμύγδαλου, πικραμύγδαλου, γλυκάνισου, χλόης, μέντας, δρόγης, μόσχου και σαντάλου.
Τα συστατικά των αρωμάτων είναι τα αιθέρια έλαια, ο διαλύτης και το στερεωτικό. Ο διαλύτης, που αποτελεί και το μεγαλύτερο μέρος του αρώματος, χρησιμεύει στην αραίωση της έντονης οσμής των αιθέριων ελαίων. Στην αρχαιότητα το ελαιόλαδο ήταν ο πιο συνηθισμένος διαλύτης, ενώ σήμερα χρησιμοποιείται η αιθυλική αλκοόλη. Το στερεωτικό χρησιμεύει για να ελαττώνει ή να εξισώνει την εξάτμιση των διάφορων αρωματικών συστατικών. Το ρετσίνι, το σανταλόξυλο, το λιβάνι, το έλαιο κέδρου και μερικά ζωικά συστατικά, όπως ο μόσχος και το ζίβεθο χρησιμοποιούνται ευρύτατα ως στερεωτικά. Τέλος, τα αιθέρια έλαια είναι αυτά που προσδίδουν σε ένα άρωμα τον χαρακτηριστικό του τόνο. Τα έλαια αναμειγνύονται με οινόπνευμα και η αναλογία ποικίλει. Αν πρόκειται για eau de toilette έχουμε 3-8% αρωματικό έλαιο, στο eau de parfum τα έλαια φθάνουν το 10-15%, ενώ στο ακριβότερο parfum αγγίζουν το 20-50%.
Το τριαντάφυλλο είναι το πολυτιμότερο από τα λουλούδια και το πιο συνηθισμένο συστατικό των αρωμάτων. Για τη δημιουργία ενός κιλού αιθέριου ελαίου χρειάζονται μέχρι και έξι τόνοι τριαντάφυλλων, τα οποία συλλέγονται αργά τη νύχτα, όταν κορυφώνεται η αρωματική τους δύναμη. Εξίσου διάσημο και πολύτιμο είναι και το γιασεμί, το οποίο χρησιμοποιείται ευρύτατα στα γυναικεία αρώματα
Μετά τη διαδικασία της ανάμειξης των συστατικών, ξεκινά η διαδικασία της παλαίωσης, η οποία μπορεί να κρατήσει από μήνες μέχρι και χρόνια. Σ’ αυτό το διάστημα το άρωμα εξετάζεται συχνά, για να διαπιστωθεί αν το αποτέλεσμα είναι το επιθυμητό. Οι δημιουργοί αρωμάτων, γνωστοί και ως “Μύτες” για την ιδιαίτερα εκπαιδευμένη τους όσφρηση (μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμη και σε ένα μείγμα εκατό συστατικών την ακριβή ποσότητα κάθε ουσίας), αναζητούν στους ελέγχους τους τρεις διαφορετικές νότες. Τις νότες βάσης (κάνουν το άρωμα να έχει διάρκεια), τις νότες καρδιάς ή μπουκέτο (εμφανίζονται όταν το άρωμα ανακατεύεται με τη μυρωδιά του δέρματος και του χαρίζουν το σώμα) και τις νότες κορυφής (έχουν έντονη οσμή και διαρκούν 5-10 λεπτά). Στις νότες βάσης χρησιμοποιείται συχνά το πατσουλί, ο μόσχος και τα αρωματικά έλαια των δέντρων. Στις νότες καρδιάς συναντάμε αποστάγματα λουλουδιών, ενώ στις νότες κορυφής εσπεριδοειδή και ελαφριά αιθέρια έλαια.
Η ιστορία του αρώματος
Η γαλλική λέξη parfum, όπως και η ιταλική λέξη profumo (άρωμα) προέρχεται από τη λατινική φράση per fumum (με καπνό). Καθόλου τυχαία η αναφορά, αφού στην αρχαιότητα οι άνθρωποι έκαιγαν αρωματικές ρητίνες, όπως λιβάνι, κυπαρίσσι και σάνταλο και τα χρησιμοποιούσαν για θυμίαμα (κάπνισμα). Αυτή η τελετουργία αποτελούσε βασικό στοιχείο στο θρησκευτικό τυπικό πολλών λαών, ενώ οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν τα αρώματα και με τη σημερινή τους μορφή, αυτή δηλαδή των εύοσμων μειγμάτων. Το κύφι ήταν το φημισμένο άρωμα που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι παρασκεύαζαν από δεκαέξι διαφορετικά συστατικά και το πρόσφεραν στον θεό Ρα.
Στην Αραβική χερσόνησο η πλούσια ανθοφορία των φυτών, το κλίμα και η ιδιαίτερη κλίση για την ομορφιά έδωσαν στα αιθέρια έλαια ιδιαίτερα ξεχωριστή θέση. Οι Πέρσες βασιλείς φορούσαν αρωματισμένα στεφάνια από μύρο, γιασεμί, βιολέτες και κόκκινα τριαντάφυλλα.
Η χρήση των αρωματικών ελαίων από τους Αιγυπτίους, τους Πέρσες και τους Φοίνικες πέρασε στους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Στην αρχαία Ελλάδα το άρωμα, που συνδέθηκε πολύ με τη θρησκεία, είχε έντονη παρουσία και στον γάμο. Οι φίλες της νύφης κάτω από τις “σκηνοθετικές” οδηγίες της κορυφαίας νυμφευτρίας, έντυναν την αρωματισμένη νύφη με το στολισμένο φόρεμα και τις νυμφίδες (τα παπούτσια), αφού προηγουμένως μια υπηρέτρια της είχε πλύνει τα πόδια και τα είχε αλείψει με λάδι και αρώματα. Το νυφικό πέπλο της κάλυπτε το πρόσωπο, ενώ το κεφάλι της στόλιζε στεφάνι μυρτιάς ή κάποιο διάδημα από υάκινθους.
Στην αρχαία Ρώμη στα χρόνια της μεγάλης της ακμής η χρήση των αρωμάτων άγγιξε την υπερβολή. Μυρωδιές αναδίδονταν από κάθε ναό και σπίτι. Οι Ρωμαίοι, που εφηύραν και το ξύρισμα, απολάμβαναν αρωματικά λουτρά με αιθέρια έλαια και μετά το ξύρισμα έκαναν μασάζ με αρωματικές αλοιφές.
Στο Βυζάντιο η χρήση των αρωμάτων ήταν πολύ διαδεδομένη και στα δύο φύλα. Ο Μωάμεθ διακήρυττε ότι το μπάνιο και η χρήση αρωμάτων κάθε Παρασκευή ήταν ιερό καθήκον των αντρών, ενώ παράλληλα υποσχόταν ότι ο ευωδιαστός Κήπος του Παραδείσου θα τους πρόσφερε τα πιο εξωτικά αρώματα του κόσμου.
Η αυστηρή χριστιανική ηθική του Μεσαίωνα περιόρισε τη χρήση των αρωμάτων, όμως η ανακάλυψη νέων εμπορικών δρόμων προς την Ανατολή και οι περιζήτητες αρωματικές ουσίες της έδωσαν στο άρωμα νέα πνοή. Ο Βάσκο ντε Γκάμα και ο Χριστόφορος Κολόμβος έφεραν κακάο, βανίλια, κάρδαμο, γαρίφαλο και βάλσαμο του Περού και τα αρώματα θριάμβευσαν κατά την Αναγέννηση. Η Ιταλία τότε κατείχε την πρώτη θέση στην παραγωγή αρωμάτων, θέση την οποία εξακολούθησε να κρατά μέχρι και τον 17ο αιώνα.
Στα τέλη του 17ου αιώνα η γαλλική αρωματοποιία έγινε ο σημαντικότερος ανταγωνιστής της ιταλικής παραγωγής και πολύ σύντομα απέκτησε μεγάλη διεθνή φήμη, την οποία διατηρεί μέχρι και σήμερα. Πολύτιμα βότανα εντοπίστηκαν στο Μονπελιέ, ενώ στη Γκρας ξεκίνησε συστηματική καλλιέργεια από βιολέτες, λεβάντες, τριαντάφυλλα, γιασεμί και γαρύφαλλα.
Τα αρώματα κατακτούν το Παρίσι
Το 1828, την εποχή που ο Πιέρ Γκερλέν (γενάρχης της γνωστής οικογένειας αρωματοποιών Guerlain) άνοιξε το πρώτο του κατάστημα στη rue de Rivoli στο Παρίσι, το άρωμα δεν ήταν ένα προϊόν ευρείας κατανάλωσης. Κάθε πελάτης αποκτούσε το δικό του, προσωπικό άρωμα μέσα σε πανάκριβα μπουκαλάκια από κεχριμπάρι, σμάλτο, χρυσό και οπάλιο. Οι κυρίες της αριστοκρατίας, όπως η δούκισσα του Μπερί και αργότερα η αυτοκράτειρα Ευγενία, στην οποία ο Γκερλέν αφιέρωσε το διάσημο μέχρι σήμερα Eau de Cologne Imperiale, λάτρευαν τα αρώματα. Οι απλές γυναίκες αρκούνται σε eau de cologne με πολύ διακριτικά αρώματα, βασικό συστατικό των οποίων ήταν μόνο το τριαντάφυλλο, η βιολέτα και το γιασεμί. Αντίθετα οι αρτίστες, που θεωρούνταν ελαφρών ηθών, προτιμούσαν έντονα αρώματα σε μεγάλες ποσότητες.
Λίγο μετά το τέλος του πολέμου του 1870 εμφανίζεται στο Παρίσι μια ισχυρή αστική τάξη που έχει μάθει να απολαμβάνει την άνεση και το μπάνιο. Τα κορίτσια των καλών οικογενειών, ακόμη και οι αστές χρησιμοποιούν τα αρώματα ως ένδειξη καθαριότητας, ενώ μέρα με τη μέρα το φωταγωγημένο Παρίσι γέμιζε διάθεση για ζωή και διασκέδαση.
Ο Μποντλέρ, μεγάλος λάτρης των αρωμάτων, έκανε μόδα τα αισθησιακά και πιπεράτα αρώματα. Τα πρώτα αυτοκίνητα έκαναν την εμφάνισή τους, ο Πύργος του Άιφελ χτιζόταν με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1889 και οι χημικοί ανακάλυψαν συνθετικές ουσίες, τις αλδεϋδες, που μιμούνται το άρωμα ορισμένων λουλουδιών. Την ίδια χρονιά ο Γκερλέν λάνσαρε το Jicky, ένα τολμηρό και πρωτοποριακό άρωμα, με βάση τα συνθετικά έλαια. Σιγά, σιγά το άρωμα διαδόθηκε και αναζητήθηκαν κατασκευαστές για μαζική παραγωγή μπουκαλιών. Ο Lalique και ο Baccarat απάντησαν στην πρόσκληση.
Αρώματα σύμβολα
Σήμερα οι αρωματοποιοί παραμένουν στη σκιά διάσημων οίκων μόδας και σ’ αυτούς οφείλονται κάποια αξεπέραστα και σαγηνευτικά αρώματα όπως το Chanel No 5, το L’ air du temps, το Shalimar, το Miss Dior.
Απόγονος της οικογένειας Γκερλέν, που υπήρξε μια μεγάλη δυναστεία αρωματοποιών, ο Ζακ Γκερλέν δημιούργησε θρυλικά αρώματα, όπως το Mitsouko (1919) και το Shalimar (1925). Το Mitsouko ήταν το πρώτο άρωμα που περιείχε νότες φρούτων στη σύνθεσή του, ενώ το αξεπέραστο μέχρι και σήμερα Shalimar, παραμένει ο βασιλιάς των οριεντάλ αρωμάτων.
Το 1921 το Chanel No 5 ήταν το πρώτο άρωμα που έκανε αποδεκτή στο πλατύ κοινό τη μεικτή σύνθεση αρωμάτων. Οι συνθετικές του ουσίες ενέκαναν έντονη την ευωδιά των λουλουδιών και μείωσαν το κόστος παραγωγής. Ο Έρνεστ Μπο δημιούργησε για την Κοκό Σανέλ “ένα άρωμα που όμοιό του δεν είχε μυρίσει ποτέ κανένας” και η επιτυχία του μέχρι και σήμερα παραμένει εντυπωσιακή.
Ο Πολ Βασέρ και ο Ζαν Καρλ ήταν οι δημιουργοί του Miss Dior που παρουσιάστηκε το 1947 στο ατελιέ του Κριστιάν Ντιόρ. “Το έφτιαξα για να βλέπω τις δημιουργίες μου να ξεπροβάλλουν από το μπουκάλι με τρόπο μαγικό” δήλωσε τότε ο εμπνευστής του περίφημου “New Look”.
Το 1951 ο αρωματοποιός Φρανσίς Φαμπρόν δημιούργησε για τη Νίνα Ρίτσι μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της γαλλικής αρωματοποιίας. Το L’ air du temps στο εξαιρετικό μπουκάλι με το πώμα των μικρών κρυστάλλινων περιστεριών του γλύπτη Μαρκ Λαλίκ, έγινε αιώνιο σύμβολο αγάπης και αφοσοίωσης.
Το 1977 ο Ιβ Σεν Λοράν λάνσαρε το Opium, ένα άρωμα που προκάλεσε αναστάτωση και άφησε εποχή. Αισθησιακό, πιπεράτο, με μνήμες από την Ανατολή έγινε δεκτό με μεγάλο ενθουσιασμό.
Το μήνυμα που μεταφέρει κάθεάρωμα είναι σημαντικό για την επιτυχία του. Το Shalimar, το Opium και το Poison (1985) του Ντιόρ ήταν αρώματα που εξέφραζαν την εποχή τους, όμως κατάφεραν να βρίσκονται ακόμη και σήμερα στην κορυφή των προτιμήσεων του κοινού.
Επιλέξτε σαν ειδικός
Προτού δοκιμάσετε ένα άρωμα, εξηγείστε στην εκπρόσωπο του οίκου τι είδους άρωμα αναζητάτε και για ποιο σκοπό. Έτσι θα αποφύγετε να μπείτε στη διαδικασία να δοκιμάσετε δεκάδες αρώματα, που δεν θα έχουν καμία σχέση με αυτό που πραγματικά θέλετε.
Το κατάλληλο σημείο για να ψεκάσετε ένα υπό δοκιμή άρωμα, εξαρτάται από τον αριθμό των αρωμάτων που θα δοκιμάζετε κάθε φορά. Αν έχετε επιλέξει περισσότερα από τρία, αποφύγετε να τα δοκιμάσετε στο εσωτερικό του καρπού ή του αγκώνα. Προτιμήστε τα ειδικά χαρτάκια για να έχετε μια πρώτη εντύπωση και αν η αίσθηση τραβήξει την προσοχή σας, τότε δοκιμάστε το στο δέρμα σας. Αν νιώσετε ότι η όσφρησή σας χρειάζεται διάλειμμα, ζητήστε να εισπνεύσετε το άρωμα κόκκων καφέ, που πολλά stands αρωμάτων διαθέτουν. Αμέσως μετά μπορείτε να δοκιμάσετε μερικά αρώματα ακόμη.
Το πιο σημαντικό στοιχείο σε ένα άρωμα είναι να σας κάνει να νιώθετε όμορφα όταν το φοράτε, να γίνεται ένα με εσάς. Μην έχετε λοιπόν στο μυαλό σας μόνο αρώματα που είναι στη μόδα. Δεν αρκεί να σας έχει ενθουσιάσει η διαφήμισή του ή η συσκευασία του. Δεν έχει σημασία ότι σας άρεσε φορεμένο σε κάποια άλλη γυναίκα, σε εσάς μπορεί να μην ταιριάζει.
Φορέστε το σωστά
Επιλέξτε ένα eau de parfum, το οποίο διατηρείται τέσσερις με πέντε ώρες περίπου. Συμπληρώστε το άρωμά σας με τη σειρά σώματος που το συνοδεύει. Έτσι θα πετύχετε μεγαλύτερη διάρκεια και σταθερότητα. Το αφρόλουτρο, η κρέμα ή το γαλάκτωμα σώματος θα βοηθήσει την επιδερμίδα σας να παραμείνει αρωματισμένη για παραπάνω από δέκα ώρες μετά.
Αν το άρωμά σας είναι ανάλαφρο ψεκάστε πέντε έως εφτά φορές σε απόσταση 2-3 εκατοστών από το δέρμα σας. Έτσι θα έχετε μια απευθείας διάχυση στην επιδερμίδα σας και όχι στο χώρο.
Αν αντίθετα το άρωμά σας είναι βαρύ και επιθυμείτε ένα πιο διακριτικό αποτέλεσμα, ψεκάστε το μισό έως ένα μέτρο μακρύτερα από την επιδερμίδα σας. Βαδίζοντας μέσα από το αρωματικό σύννεφο που θα δημιουργηθεί θα έχετε μια πολύ κομψή αίσθηση.
Επειδή το άρωμα δεν έχει την ίδια διάρκεια σε όλους του τύπους δέρματος (συνήθως διαρκεί περισσότερο στα λιπαρά δέρματα και λιγότερο στα ξηρά), φροντίστε κάποια φίλη σας να έχει μαζί της το άρωμά σας, σε περίπτωση που θελήσετε να το ανανεώσετε.
Τέλος, μην ξεχνάτε πως λίγο άρωμα στα μαλλιά μπορεί να διαρκέσει όλη μέρα.
