Όλοι κάνουμε λάθη, αλλά κάθε φορά που αυτό συμβαίνει, πώς αντιδρούμε;
Μαλώνουμε τον εαυτό μας ή δείχνουμε κατανόηση και συμπόνια; Όλοι έχουμε ένα είδος «εικονικού» αστυνομικού μέσα μας. Μεταξύ άλλων είναι αυτός που μας βοηθά και μας παρακινεί προς την επίτευξη των στόχων μας, είτε αυτοί είναι προσωπικοί είτε επαγγελματικοί.
Όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, στην προσπάθειά μας να βρούμε μια λύση, εκείνος μας υπενθυμίζει τι θα έπρεπε να κάνουμε και δεν κάναμε. Όμως, τι είδους αστυνομικός είναι αυτός που έχει ο καθένας μέσα μας; Είναι αυτός με το γκλοπ, την ασπίδα και τη σκληρή συμπεριφορά ή μας προσφέρει ένα χαμόγελο συγχώρεσης, μια φιλική κουβέντα και ένα χέρι βοήθειας;
Οι άνθρωποι, μερικές φορές, θεωρούν το δεύτερο είδος εσωτερικού αστυνομικού αδύναμο και αναποτελεσματικό. Ο κίνδυνος, για να λέμε την αλήθεια, είναι ότι ίσως μας οδηγήσει σε χαμηλή παρακίνηση. Άραγε αν δεν χρησιμοποιούσαμε την αυτοκριτική για να παρακινήσουμε τον εαυτό μας, θα καταφέρναμε να επιτύχουμε τους στόχους μας; Έτσι λοιπόν, τι στάση θα έπρεπε να κρατήσουμε απέναντι στους εαυτούς μας;
Αντιτοξίνη της ψυχής
Ας υποθέσουμε ότι κάποιος προσπαθεί να τα βγάλει πέρα σε μια περίοδο χαμηλής αυτοεκτίμησης που βιώνει. Παρακάτω είναι τρεις τρόποι κατά τους οποίους ο εσωτερικός αστυνομικός θα μπορούσε να αντιδράσει:
o Ώθηση αυτοπεποίθησης (Self-esteem boost): εστιάζει σε θετικές πτυχές του εαυτού μας ώστε να προάγει την αυτοπεποίθησή μας.
o Θετικός περισπασμός (Positive distraction): στρέφει το μυαλό σε όμορφες θετικές αναμνήσεις ώστε να δημιουργήσει έναν περισπασμό από το πρόβλημα.
o Συμπόνια για τον εαυτό (Self-compassion): σκέφτεται τον εαυτό με καλοσύνη και συμπόνια, βλέποντάς τον σε αυτήν την περίοδο χαμηλής αυτοπεποίθησης σε ένα γενικό πλαίσιο, χωρίς να τον αξιολογεί ή να τον κρίνει.
Όταν οι ερευνητές της ψυχολογίας μελέτησαν αυτές τις προσεγγίσεις βρήκαν ότι ο τρίτος τρόπος (self-compassion) ήταν εκπληκτικά πιο αποτελεσματικός (Breines & Chen, 2012) και συγκριτικά με τους άλλους δύο τρόπους, αυτή η μελέτη βρήκε ότι ήταν περισσότερο πιθανό να βοηθήσει τους συμμετέχοντες:
o Να δουν ποιες είναι οι δυνατότητες αλλαγής,
o Να αυξήσουν το κίνητρο για αλλαγή,
o Να κάνουν τα πρώτα βήματα της αλλαγής,
o Να συγκρίνουν τους εαυτούς τους με αυτούς που τα πηγαίνουν καλύτερα, ώστε να παρακινούνται περισσότερο προς τη θετική αλλαγή.
Έτσι παρόλο που πολλοί θα θεωρούσαν ότι η συμπόνια προς τον εαυτό μας είναι ο λιγότερο αποτελεσματικός και δυναμικός τρόπος για να πετύχουμε τους στόχους μας ή να αλλάξουμε, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Όντας συμπονετικοί και μη επικριτικοί προς τους εαυτούς μας, είμαστε ικανοί να αποφύγουμε τόσο τη σκληρή αυτοκριτική όσο και μια ενδεχομένως εύθραυστη αυτοβελτίωση. Όταν οι συμμετέχοντες στην έρευνα εμφάνιζαν ανασφάλειες στις σχέσεις τους και κοινωνικές φοβίες, φάνηκε ότι η συμπόνια προς τους εαυτούς τους ήταν αυτή που βοήθησε περισσότερο. Ίσως γιατί χτίζει έναν πιο ισορροπημένο τρόπο αντίδρασης τόσο σε προσωπικές μας αποτυχίες όσο και σε δύσκολες καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος ο εαυτός μας. Όπως είπε και ο Αμερικανός συγγραφέας Eric Hoffer:
“Compassion is the antitoxin of the soul: where there is compassion even the most poisonous impulses remain relatively harmless.”
