«Μπορείς να μοιραστείς στιγμές που έχεις επιδείξει ανθεκτικότητα απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής σου»;
«Στην αρχή, ήμουνα θυμωμένος με τον εαυτό μου και μου συμπεριφερόμουν τιμωρητικά. Αναρωτιόμουνα τι έκανα λάθος. Με έφερνα κοντά στα σωματικά μου όρια, με εξουθένωνα. Είδα όμως πως αυτό δε βγάζει πουθενά. Κι έτσι έφτιαξα υποστηρικτικό περιβάλλον, εμπιστεύτηκα, ξεχώρισα τους ανθρώπους σε αυτούς που μπορούν να με στηρίξουν και αυτούς που δεν μπορούν, στράφηκα σε ένα πνευματικό δρόμο, αναζήτησα βοήθεια από ένα ειδικό. Τι άλλο να κάνω; Έρχονται στιγμές που αντέχω όλα τα μεγάλα, που αντέχω όλες τις δυσκολίες και μπορεί να συμβεί κάτι μικρό, όπως για παράδειγμα να χάσω τα κλειδιά μου, και τότε καταρρέω. Καταρρέω, και αναρωτιέμαι: τι δεν κάνω καλά»;
Η διαδικασία του να επιδείξει κάποιος ψυχική ανθεκτικότητα απέναντι στη ζωή με τους όρους της χτίζεται καθημερινά. Ξεκινά από την παιδική ηλικία, με το πώς μαθαίνει να αντέχει στη ματαίωση, πώς διαχειρίστηκε τις απώλειές του, πώς έμαθε να κάνει υπομονή, να φέρνει εις πέρας αυτά που μπορεί, να αναζητά βοήθεια. Και μέρος της δυναμικής διαδικασίας, που τα βήματά της τα καθορίζει η ζωή, είναι και το να λυγίζει.
Ως μια άλλη φιγούρα που ξεπηδά από την τραγωδία, να υψώνει ικετευτικά το βλέμμα προς τον ουρανό, μονολογώντας: «Δεν υπάρχει κάτι άλλο ανθρώπινο να κάνω», αναζητώντας βοήθεια σε κάτι έξω από τον κόσμο αυτό. Για να βρει μια ικμάδα δύναμης και να συνεχίσει.
Να συνεχίσει ακολουθώντας τη ροή της ζωής, που τον έχει αρπάξει από τα πέτα, κολλά τη μούρη της στη δική του και του σφυρίζει ανάμεσα στα δόντια: «Μπρος, προχώρα».
Ήταν η τελευταία μας συνάντηση για αυτήν την περίοδο με τους γονείς που τα παιδιά τους νόσησαν, νοσούν ή έχουν πεθάνει από καρκίνο. Σας ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη. Με κάνατε καλύτερο άνθρωπο και θεραπευτή.
Ως αντίδωρο της δουλειάς μας, σας παραθέτω τα λόγια της Elizabeth Kubler-Ross: «Οι πιο όμορφοι άνθρωποι που συνάντησα είναι εκείνοι που γνώρισαν την ήττα, γνώρισαν τον πόνο, γνώρισαν τον αγώνα, γνώρισαν την απώλεια, και βρήκαν τον δρόμο τους να βγουν από αυτά τα βάθη».
Δημήτρης Κουτζαμάνης
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Συνιδρυτής ΑΜΚΕ Μαθήματα ζωής