Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες εταιρείες εντάσσουν
τα ψυχομετρικά τεστ στις διαδικασίες επιλογής και αξιολόγησης του προσωπικού τους. Στο άκουσμά τους, καθώς και σε κάθε είδους «αξιολόγηση», οι υποψήφιοι αντιδρούν και αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά τους. Τα ψυχομετρικά τεστ είναι μια σειρά από ερωτήσεις, πολλαπλής επιλογής συνήθως, που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τη μέτρηση κάποιων συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και συγκεκριμένων ικανοτήτων, όπως η νοημοσύνη, η γλωσσική ικανότητα κ.λπ.
Έτσι, έχουμε:
- τεστ νοημοσύνης που μετρούν νοητικά χαρακτηριστικά του ατόμου,
- τεστ συναισθηματικής νοημοσύνης, που έχουν να κάνουν με την ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται, να εκφράζει, να ελέγχει και να χειρίζεται τόσο τα δικά του συναισθήματα όσο και των ανθρώπων γύρω του,
- τεστ ικανοτήτων, που επιχειρούν να εξετάσουν την ικανότητα του ατόμου να επιδεικνύει συγκεκριμένες δεξιότητες και συμπεριφορές καθώς και την εν δυνάμει ικανότητα του ατόμου να τις αναπτύξει μελλοντικά (χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα τεστ αριθμητικής και γλωσσικής ικανότητας, μουσικής ικανότητας κ.ά.),
- τεστ αξιών, που εξετάζουν ποιες είναι οι βασικές αξίες που κινητοποιούν το άτομο ώστε να επιτύχει τους στόχους του,
- τεστ ενδιαφερόντων, που έχουν σκοπό να διαπιστώσουν τις θετικές και αρνητικές προτιμήσεις του ατόμου για διάφορες δραστηριότητες στην εργασία και να το βοηθήσουν στο να εντοπίσει ποιοι επαγγελματικοί χώροι του ταιριάζουν,
- τεστ προσωπικότητας, που εξετάζουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας που απαιτούνται για μια συγκεκριμένη θέση εργασίας,
- τεστ προσομοίωσης, που παρατηρούν τη συμπεριφορά του ατόμου όταν αυτό βρίσκεται σε καταστάσεις παρόμοιες με αυτές που θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο χώρο εργασίας και πολλά άλλα.
Ανάλογα με την κάθε θέση εργασίας και τις ανάγκες και απαιτήσεις της, οι επαγγελματίες επιλογής προσωπικού χρησιμοποιούν και τα ανάλογα τεστ, ώστε να βγάλουν κάποιου είδους συμπεράσματα σχετικά με τους υποψήφιους για τη συγκεκριμένη θέση.
Πριν αποκηρύξουμε το λόγο ύπαρξής τους, ας σκεφτούμε τα εξής: Με τη χρήση των σχετικών τεστ, γίνονται πιο αντικειμενικές και αξιοκρατικές οι διαδικασίας επιλογής προσωπικού, καθώς όλοι οι υποψήφιοι εξετάζονται στο ίδιο αντικείμενο και υπό τις ίδιες συνθήκες.
Επίσης, χρησιμεύουν ιδιαίτερα σε άτομα που δεν μπορούν με άλλον τρόπο να αποδείξουν ότι έχουν τις απαιτούμενες ικανότητες για μια θέση. Συντελούν τέλος και στον εντοπισμό κάποιων ελλείψεων που τυχόν έχουν οι ήδη υπάρχοντες εργαζόμενοι και στο σχεδιασμό συγκεκριμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την κάλυψη αυτών των αναγκών.
Σημαντικό είναι επίσης να τονιστεί ότι οι επαγγελματίες στο χώρο της επιλογής προσωπικού δεν βασίζονται μόνο στα αποτελέσματα των σχετικών τεστ για να βγάλουν τα συμπεράσματά τους, γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές η χορήγηση των ψυχομετρικών τεστ προηγείται ή έπεται μιας προσωπικής συνέντευξης.
Θεοδώρα Αναστασίου
Ψυχολόγος
