Πολλές φορές, οι γονείς, θέλοντας να κάνουν καλό στα παιδιά τους, συμπεριφέρονται με έναν τρόπο που
επιτυγχάνουν δυστυχώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Συνήθως, αυτός ο τρόπος αφορά διάφορες υπερβολικές μορφές διαπαιδαγώγησης και όχι τις προθέσεις αυτές καθαυτές. Οι προθέσεις μπορεί κανείς να υποθέσει ότι είναι a priori καλές. Το πρόβλημα λοιπόν βρίσκεται στην υπερβολή:
–Υπερβολική αγωνία: Πολύ συχνό χαρακτηριστικό στη συμπεριφορά των γονιών απέναντι στα παιδιά τους είναι η αγωνία, ο φόβος, κυρίως, μήπως πάθουν κάτι. Μην πέσουν, μη χτυπήσουν, μην τρομάξουν, μη φοβηθούν, μην ανησυχήσουν… O κατάλογος είναι ατελείωτος!
–Υπερβολική καθαριότητα: Κάποιοι γονείς προτιμούν ένα καθαρό ρούχο, καθαρά χέρια και καθαρά γόνατα ακόμη κι αν το τίμημα είναι η «ψυχική αποστείρωση». Αφήστε τα παιδιά να λερωθούν! Αφήστε τα να δοκιμάσουν, να παίξουν, και ας λασπωθούν, ας λερωθούν, κι αυτά και τα ρούχα τους! Η αίσθηση ελευθερίας για ένα μικρό παιδί είναι ανεκτίμητη και αναντικατάστατη.
–Υπερβολική προσδοκία: Η προσδοκία είναι μια τεράστια παγίδα. Είναι θα λέγαμε «σαν το αλάτι». Σε λογική (μικρή) ποσότητα νοστιμεύει το φαγητό, αλλά στην υπερβολική χρήση του γίνεται πρόβλημα και για τη γεύση και για την υγεία συνολικότερα. Θέλουν προσοχή οι προσδοκίες μας (εδώ το ίδιο ισχύει και για τους ίδιους τους εαυτούς μας ως ενήλικες). Πρέπει να μάθουμε να αγαπάμε τα παιδιά μας γι’ αυτό που είναι και γι’ αυτό που μπορούν, και όχι γι’ αυτό που θα θέλαμε ή γι’ αυτό που «θα έπρεπε». Διαφορετικά, τα καταπιέζουμε και τα φορτώνουμε ενοχές που δεν καταφέρνουν να μας ευχαριστήσουν…
–Υπερβολική σημασία για το «τι θα πει ο κόσμος»: Έχουμε τις κεραίες μας τεντωμένες να αφουγκραστούμε την εκτίμηση των άλλων για εμάς, με αποτέλεσμα να απομακρυνόμαστε από τον πραγματικό μας εαυτό, αυτό που αυθεντικά θέλουμε οι ίδιοι, θυσιάζοντας τις επιθυμίες μας και τις δυνατότητές μας στον βωμό της δημόσιας εικόνας. Υιοθετούμε πρότυπα από την τηλεόραση, τα περιοδικά, από κάθε τι άλλο έξω από εμάς καταπιέζοντας τον εαυτό μας να γίνουμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε. Και δυστυχώς πολύ συχνά παρασυρόμαστε από τη λογική αυτή και αντιμετωπίζουμε έτσι και τα παιδιά μας: να είναι φρόνιμα, υπάκουα, καθαρά, καλοί μαθητές, χωρίς λάθη στη συμπεριφορά, στην εικόνα, στους τρόπους τους…
Όμως για τα παιδιά όλα αυτά είναι μια ουτοπία! Τα παιδιά είναι και πρέπει να μείνουν παιδιά, να μεγαλώσουν διανύοντας τα χωράφια της παιδικότητάς τους, να περάσουν το φάσμα της αθωότητάς τους, να μάθουν μέσα από τα λάθη, να πέσουν, να χτυπήσουν, να λερωθούν, να τσακωθούν…
Ας αφήσουμε τα παιδιά να χαρούν τη μοναδική αυτή περίοδο στην ανάπτυξή τους, την ανεπανάληπτη, την περιβόητη, την αξιοζήλευτη παιδική ηλικία.
του Γιάννη Ξηντάρα
Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι ψυχολόγος-οικογενειακός σύμβουλος, τέως συνεργάτης στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Εφηβικής Ιατρικής και του Ευρωπαϊκού Συλλόγου Ψυχοθεραπείας, απόφοιτος του ΕΚΠΑ, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης «Επαφή».
paidi-efivos.gr
