fbpx

Νίκος Βατόπουλος

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Από το 1988 εργάζεται στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» ως δημοσιογράφος, στο πολιτιστικό τμήμα. Έχει ειδικευτεί στην ιστορία της Αθήνας και σε θέματα αστικού πολιτισμού. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η φωτογραφική καταγραφή της Ελλάδας, η ιστορία των αστικών κέντρων, η αρχιτεκτονική του 19ου και του 20ού αιώνα, η ιστορία των εντύπων και οι διαδρομές των σκαπανέων της φωτογραφίας.

Ειδική ερευνητική ενότητα αποτελεί η μη καταγεγραμμένη μικροϊστορία και η «ανεπίσημη» πόλη. Έχει λάβει μέρος σε εικαστικές εκθέσεις ως φωτογράφος και έχει διοργανώσει το πρότζεκτ «Η Αθήνα της δεκαετίας του ‘60» (Ελληνοαμερικανική Ένωση, 2014). Έχει συμμετάσχει στα συλλογικά έργα: «Φωτογραφικόν Πρακτορείον ‘Δ. Α. Χαρισιάδης’» (Μουσείο Μπενάκη, 2009), «Γιώργος Ζογγολόπουλος» (Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, 2016) και «18 κείμενα για τον Γιάννη Μαρή» (εκδ. Πατάκη, 2016).

Τα βιβλία του: «Το πρόσωπο της Αθήνας» (εκδ. Ποταμός, 2002 και 2008), «Facing Athens» (εκδ. Ποταμός, 2003 και 2008), «Περπατώντας στην Αθήνα» (εκδ. Μεταίχμιο, 2018), «Μικροί δρόμοι της Αθήνας» (εκδ. Μεταίχμιο, 2019), «Walking in Athens» (εκδ. Μεταίχμιο, 2019) και «Οπου και να ταξιδέψω. Περπατώντας σε 24 πόλεις» (εκδ. Μεταίχμιο, 2019), « Στο βάθος του αιώνα – Ένα αφήγημα για την Αθήνα» (εκδ. Μεταίχμιο, 2020)

Έχετε ειδικευθεί σε θέματα αθηναϊκά και αστικού πολιτισμού και το 2011 ιδρύσατε τη διαδικτυακή ομάδα πολιτών “Κάθε Σάββατο στην Αθήνα”. Πώς εξελίχθηκε η ομάδα στο πέρασμα των ετών;

Το «Κάθε Σάββατο στην Αθήνα» είναι μια ομάδα πολιτών που έγραψε ιστορία στα χρόνια της ακμής της, από το 2012 ως το 2015, την εποχή, δηλαδή, της σκληρής κρίσης. Είχε δημιουργηθεί μια πραγματική κοινότητα ανθρώπων, μια λέσχη φίλων. Συναντιόμασταν δύο και τρεις φορές την εβδομάδα για ξεναγήσεις, παραστάσεις, εκθέσεις, ομιλίες, συναυλίες. Χιλιάδες τα μέλη. Πολλές φιλίες γεννήθηκαν και στέριωσαν. Η ομάδα γιγαντώθηκε και έκανε τον κύκλο της σε ό,τι αφορά τις δράσεις και τις εκδηλώσεις σε φυσικό χώρο. Τώρα, συνεχίζει στο facebook με σχεδόν 52.000 μέλη ως μία από τις πιο αξιοπρεπείς και ενδιαφέρουσες διαδικτυακές ομάδες, στην οποία οι διάφοροι φίλοι ανεβάζουν σύγχρονες και παλιές φωτογραφίες της Αθήνας. Ταυτόχρονα, η ομάδα αυτή μας υπενθυμίζει την ανάδειξη της κοινωνίας των πολιτών στη διάρκεια της πολυετούς κρίσης.

Έχουν εκδοθεί πολλά βιβλία σας με θέμα την Αθήνα. «Περπατώντας στην Αθήνα», «Μικροί Δρόμοι της Αθήνας»,  «Το πρόσωπο της Αθήνας», και πρόσφατα «Στο βάθος του αιώνα». Ποια είναι η σχέση σας με την πόλη στην οποία μεγαλώσατε; Ποια είναι η Αθήνα της εποχής μας;

Μεγάλωσα στην Πατησίων στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, σε μία Αθήνα εντελώς διαφορετική, όπως είναι φυσικό, και παράλληλα, έβλεπα την πόλη να μεγαλώνει και να μεταβάλλεται και αυτή. Ηταν μια εποχή που όλα άλλαζαν με γρήγορους ρυθμούς λόγω της ανοικοδόμησης αλλά και της πίστης στο μέλλον. Από εκείνο το μακρινό, πλέον, παρελθόν κρατώ την ιδιαίτερη αθηναϊκή ατμόσφαιρα του αθηναϊκού κέντρου, στην Ερμού και στη Σταδίου, με τα ωραία καταστήματα και τα πλήθη στους δρόμους. Η σχέση μου με την Αθήνα είναι, όπως φαίνεται, βαθιά βιωματική. Οι πρώτες μου μνήμες είναι αθηναϊκές, και εδώ, στην Αθήνα, άρχισα να παρατηρώ το αστικό περιβάλλον και τον πολιτισμό της πόλης. Οι κινηματογράφοι, τα θέατρα και τα βιβλιοπωλεία της Αθήνας με διαμόρφωσαν. Οι περίπατοι σε διάφορες συνοικίες μου έδειξαν τα πολλά πρόσωπα της πόλης, που αργότερα θα φωτογράφιζα και θα μελετούσα. Σήμερα, η Αθήνα είναι μεγάλη μητρόπολη με τις ευκαιρίες και τα προβλήματα των μεγαλουπόλεων. Η πανδημία δοκιμάζει όλες τις πόλεις του κόσμου και η Αθήνα περνάει μια ακόμη κρίση που, το δίχως άλλο, θα επιταχύνει στο εγγύς μέλλον τις μεταβολές που είχαν αρχίσει ήδη να διαφαίνονται. Το αθηναϊκό κέντρο πρέπει να ζωντανέψει και πάλι, μόλις υποχωρήσει ο κίνδυνος από την εξάπλωση του covid-19, και οι συνοικίες της να αναζωογονηθούν. Αν όλα εξελιχθούν καλύτερα στη διάρκεια του 2021, η Αθήνα θα αρχίσει να ανακάμπτει θεαματικά.

Λέτε πως η αστική περιήγηση είναι παράλληλα μια «διαδικασία ενηλικίωσης». Τι εννοείτε;

Η περιπλάνηση μέσα στην πόλη εκπαιδεύει το βλέμμα. Ο περιηγητής εξασκείται στην παρατήρηση, στη σύγκριση, στην εμβάθυνση στη λεπτομέρεια. Με την εμπειρία που αποκτά μπορεί σταδιακά να σαρώνει το περιβάλλον με μεγαλύτερη ταχύτητα, ώστε να εστιάζει σε όσα τον ενδιαφέρουν περισσότερο, παραμένοντας ανοικτός σε νέα ερεθίσματα. Στη δική μου περίπτωση, τουλάχιστον, η πολυετής εξάσκηση στην αστική περιήγηση συνέβαλε στην ψυχική μου ενηλικίωση, καθώς με δίδαξε να είμαι αυτάρκης, φιλοπερίεργος και θηρευτής του ωραίου και του παράδοξου. Πιστεύω πως η περιήγηση σε οδηγεί σε ένα ανώτερο επίπεδο αποκρυπτογράφησης του περιβάλλοντος και εν τέλει του ίδιου σου του εαυτού. Γνωρίζεις καλύτερα τις επιθυμίες σου, καταλαβαίνεις βαθύτερα αυτό που πραγματικά σε συγκινεί.

Είστε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συλλόγου «Φίλοι του κτήματος Τατοΐου». Μιλήστε μας για τη διάσωση και την ανάδειξη του πρώην βασιλικού κτήματος.

Για πρώτη φορά βλέπουμε να προχωράει ένα σοβαρό σχέδιο διάσωσης και ανάδειξης του κτήματος Τατοΐου, από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ο στόχος είναι να έχουμε ένα επισκέψιμο κτήμα, που θα το χαίρεται το κοινό για την ιστορία του και την υπέροχη φύση που το περιβάλλει, ένα κτήμα που θα είναι βιώσιμο κατά τα πρότυπα αντίστοιχων παραδειγμάτων στο εξωτερικό. Ο Σύλλογος των Φίλων του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου και κυρίως ο πρόεδρος του συλλόγου, Βασίλης Κουτσαβλής, έχει μεγάλη προσφορά τόσο στην καλλιέργεια μιας κοινωνικής συνείδησης για την αξία του κτήματος όσο και με προσφορά μελετών για αποκαταστάσεις κτιρίων, που έχουν εγκριθεί από το αρμόδιο όργανο του ΥΠΠΟ. Ο Βασίλης Κουτσαβλής έχει ξεναγήσει χιλιάδες ανθρώπους στο Τατόι και, όπως και ο ιστορικός Κώστας Σταματόπουλος, κατέχουν μοναδική γνώση για την πορεία του κτήματος στον χρόνο. Το Τατόι έχει μοναδικότητα και είναι πραγματικά εγκληματικό που είχε εγκαταλειφθεί (και λεηλατηθεί) τόσα χρόνια.

Ποιο είναι το motto σας;

Να μαθαίνεις κάθε μέρα, κάτι. Να προχωράς. Να αλλάζεις.

Τι είναι χαρούμενη ζωή για εσάς;

Μια ζωή με ανθρώπους που αγαπάς. Όλα τα άλλα έπονται.

Τι θαυμάζετε περισσότερο στους ανθρώπους;

Την ευγένεια και την καλοσύνη. Μετά, την επιθυμία να βελτιωθούν και να προσφέρουν.

Τι είναι αυτό που κάνει τον άνθρωπο ευτυχισμένο;

Η αγάπη. Η γνώση.

Τι φοβάστε περισσότερο;

Όσα αγαπώ και για όσα πασχίζω, να περιπέσουν στην αφάνεια.

Έχεις μια γεμάτη ζωή όταν…

…αγαπάς, όταν προσφέρεις, όταν ξέρεις ότι κάποιος σε περιμένει.

Πόση σημασία έχουν τα υλικά αγαθά για μια ευτυχισμένη ζωή;

Είναι σημαντικά για να διευκολύνουν και να ομορφαίνουν τη ζωή. Δεν έχουν, όμως, καμία επίδραση στην ευτυχία. Η πραγματική ζωή, είναι όταν μπορείς να την απολαμβάνεις στην ουσία της. 

Καλοσύνη για εσάς είναι…

…να προσφέρεις μακριά από τη δημοσιότητα. Να είσαι δίπλα στους ανθρώπους σου.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *