«Ήμουνα πολύ τυχερή να ανακαλύψω την performance πολύ νωρίς στην καριέρα μου»
Το ’70 είναι για τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς απλώς ένας αριθμός. Που τον προσπερνάει με την ίδια ιλιγγιώδη ταχύτητα με την οποία διασχίζει όλη τη ζωή. Η ζωή είναι μια περιπέτεια χωρίς αρχή και τέλος, χωρίς όρια.
Όπως ο τίτλος της αυτοβιογραφίας της, «Περνώντας από τοίχους», για την Αμπράμοβιτς δε υπάρχουν τοίχοι. Δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο, πόνος που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, βήμα που δεν έχει τολμήσει να κάνει. Τολμηρή, πανέξυπνη, μια προσωπικότητα αντιφατική και μυστηριώδης, η Αμπράμοβιτς δεν έχει πάψει εδώ και μισό αιώνα να απασχολεί τον κόσμο της τέχνης και το κοινό που περιμένει να την επευφημήσει ή να την επικρίνει.
Η κατάσταση αναμονής που δημιουργεί για κάθε νέο καλλιτεχνικό της έργο είναι ανεπανάληπτη. Αεικίνητη και στοχαστική, εξωστρεφής και μυστηριώδης, έγραψε ένα ειλικρινές βιβλίο για τη ζωή της, ένα παραμύθι που διαβάζεται ξανά και ξανά. Η νέα της ρετροσπεκτίβα με τον ανεξήγητο τίτλο “The Cleaner”, μοιάζει ταιριαστή για την προσέγγιση μιας καριέρας πενήντα χρόνων και είναι η πρώτη τέτοιου είδους που γίνεται από την Αμπράμοβιτς στην Ευρώπη.
Η συμμετοχή του κοινού, μια χορωδία και ένας αέρας μυστηρίου έχουν κατακλύσει το Moderna Museet της Στοκχόλμης, ενώ η νέα της έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 21 Μαΐου 2017. Δέχτηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις του ελculture για την τέχνη, τον έρωτα, την αξία των πραγμάτων και την προετοιμασία της κηδείας της.
Πώς ακριβώς λειτουργεί η δημιουργική σας μέθοδος και γιατί έχετε διαλέξει την performance;
Είναι πολύ σημαντικό για έναν καλλιτέχνη να γνωρίζει ποιο μέσο τού ταιριάζει καλύτερα. Ήμουνα πολύ τυχερή να ανακαλύψω την performance πολύ νωρίς στην καριέρα μου. Η δημιουργική μου μέθοδος είναι απρόβλεπτη και η performance μού επιτρέπει να ικανοποιώ τα καπρίτσια μου. Δεν πιστεύω στην εργασία σε studios, ζω τη ζωή μου και οι ιδέες έρχονται από τη ζωή και τα νομαδικά μου ταξίδια σε όλο τον κόσμο.
«Η δημιουργική μου μέθοδος είναι απρόβλεπτη και η performance μού επιτρέπει να ικανοποιώ τα καπρίτσια μου».
Στα απομνημονεύματά σας περιγράφετε την απόρριψη που έχετε αντιμετωπίσει σε διάφορα στάδια της καριέρας σας. Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε σ’ αυτές τις δυσκολίες και τι θα συμβουλεύατε τους νέους καλλιτέχνες;
Η απόρριψη δεν σταματά ποτέ, ακόμη και τώρα. Είναι μέρος της ζωής μου εφόσον πάντα προσπαθώ να ξεπερνάω τα όρια. Και δεν παίρνω πάντα θετική απάντηση από το κοινό ή τους κριτικούς. Η συμβουλή μου προς τους νέους καλλιτέχνες είναι να μην το βάζουν κάτω ποτέ, να ακολουθούν το όραμά τους και όχι τα διάφορα trends, να πιστεύουν στον εαυτό τους και πάνω απ’ όλα να δουλεύουν πάνω σ’ αυτό που πραγματικά αγαπούν.
Αν είχατε την επιλογή να τα κάνετε όλα από την αρχή, τι θα κάνατε διαφορετικά στη ζωή σας;
Τίποτα. Θα έκανα ακριβώς τα ίδια.
Έχετε παραιτηθεί από τον έρωτα;
Ποτέ. Ο έρωτας είναι τόσο σημαντικό κομμάτι της ανθρώπινης ζωής.
Αν έπρεπε να διαλέξετε την πιο ευτυχισμένη σας ανάμνηση, ποια θα ήταν αυτή;
Δεν υπάρχουν πιο ευτυχισμένες αναμνήσεις –υπάρχουν πολλές ευτυχισμένες. Μια ανάμνηση που ανακαλώ συχνά είναι να ξυπνάω σε μία φάρμα στη Νέα Ζηλανδία πριν πολλά-πολλά χρόνια. Ήταν αρχές Μαΐου και βγαίνοντας έξω από την πόρτα, μπροστά μου απλώνονταν λόφοι γεμάτοι πρόβατα –εκατοντάδες πρόβατα. Ήταν πολύ νωρίς το πρωί και ο ήλιος μόλις ανέτειλε. Και όλα τα πρόβατα γεννούσαν, σε διαφορετικά στάδια το καθένα, την ίδια στιγμή. Κάποια αρνάκια στέκονταν ήδη δίπλα στη μαμά τους, βρεγμένα ακόμα από τον πλακούντα και κάποια μόλις ξεπρόβαλαν το κεφάλι τους από το σώμα της μητέρας τους. Αυτή η ομαδική γέννα ήταν τόσο συγκλονιστική και βιβλική, αλλά και τόσο όμορφη ταυτόχρονα. Βίωσα ένα βαθύ συναίσθημα ενότητας με τον πλανήτη και αυτή η στιγμή μου έδωσε ουσιαστική ευτυχία.
Θεωρείτε τον εαυτό σας άτομο που συγχωρεί;
Βασικά, ναι. Αλλά χρειάζεται αρκετό καιρό. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι αφιερώνω τα βιβλία μου σε φίλους και εχθρούς, πράγμα που προϋποθέτει κάποιο βαθμό συγχώρεσης.
Έχετε κάνει λεπτομερή σχέδια για την κηδεία σας (μ’ ένα φέρετρο σε Βελιγράδι, Άμστερνταμ και Νέα Υόρκη). Αναρωτιέμαι πώς προσεγγίζετε το θάνατο και αν η προσέγγισή σας έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια… (και εάν/και πώς έχει επηρεάσει τη δουλειά σας);
Ω, ναι. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος της ζωής μου και θα έπρεπε να είναι σημαντικό στη ζωή όλων. Οι άνθρωποι ξεχνούν ότι είναι προσωρινοί σε αυτόν τον πλανήτη και είναι απαραίτητο να το συμπεριλαμβάνεις στην καθημερινότητά σου, έτσι ώστε να εστιάζεις σε ό,τι είναι σημαντικό. Έτσι όπως γιόρτασα τα εβδομηκοστά μου γενέθλια, έχω συναίσθηση πόσος χρόνος μου απομένει για να κάνω πράγματα που έχουν αξία.
Κείμενο: Αργυρώ Μποζώνη
Info: «Περνώντας από τοίχους-Μαρίνα Αμπράμοβιτς» | Εκδόσεις Ροπή
Μετάφραση: Αφροδίτη Γεωργαλιού | Επιμέλεια: Στέλλα Τσικρικά | Σελιδοποίηση-Γραφιστική Επιμέλεια: Δημήτρης Κουρκούτης
www.elculture.gr
