Η ζήλια είναι, κατά βάση, ένα αρνητικό συναίσθημα, που είναι αποτέλεσμα του ότι το παιδί βιώνει μια συναισθηματική στέρηση. Επιθυμεί να έχει κάτι που, κατά τη γνώμη του, κατέχει κάποιος άλλος.
Στην περίπτωση που έρθει ένα καινούριο αδελφάκι στην οικογένεια, το παιδί νιώθει πως χάνει αυτό που του ανήκε και θέλει να ξαναποκτήσει αυτά που είχε.
Έχει έντονες συναισθηματικές φορτίσεις, που εκφράζονται αρκετές φορές με αρνητικά συναισθήματα. Η ζήλια είναι ένα έντονο και επώδυνο συναίσθημα, έχει μέσα θυμό, επιθυμία της δύναμης, αίσθημα της στέρησης, άμιλλα, λύπη, μίσος.
Ξεκινάει από πολύ νωρίς, από το 2ο εξάμηνο της ζωής του, γίνεται εμφανής στο τέλος του πρώτου έτους και συνεχίζεται.
Το παιδί είναι ζηλιάρικο για τα αδέλφια του, όσον αφορά την αγάπη των γονιών του. Αυτό είναι φυσιολογικό, δεν σημαίνει ότι δεν αγαπάει ή δεν θα αγαπάει στο μέλλον τον αδελφό του. Ο Otto Rank (ψυχαναλυτής) είχε πει: «Η πρώτη μας αγάπη και το πρώτο μας μίσος κατευθύνονται στον αδελφό μας».
Ο βαθμός και η ένταση της ζήλιας εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία του κάθε παιδιού, αλλά και από τις ιδιαίτερες οικογενειακές συνθήκες.
Η συναισθηματική στέρηση που νιώθει το παιδί, η ανησυχία και η ανασφάλεια ότι θα χάσει την αγάπη και την αποκλειστικότητα των γονιών, το μοίρασμα που υποχρεώνεται να μάθει, καθώς και οι στάσεις των γονιών όσον αφορά τα παιδιά τους, π.χ. μεγαλύτερη αυστηρότητα στο πρωτότοκο, μεγαλύτερη επιείκεια και ευελιξία στο δευτερότοκο, οι συγκρίσεις μεταξύ των παιδιών, είναι οι βασικές αιτίες που δημιουργούν ζήλια στα παιδιά.
Γενικά, οι γονείς θα πρέπει:
o Να προετοιμάζουν το παιδί όσον αφορά τη γέννηση του αδελφού τους.
o Να λένε τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά.
o Να αποφεύγουν να κάνουν συγκρίσεις των παιδιών μεταξύ τους (εξωτερικά χαρακτηριστικά, ικανότητες, κατακτήσεις).
o Να μην έχουν προτιμήσεις.
o Να αφήνουν το παιδί να εκφράζει ελεύθερα τα συναισθήματά του και όχι να τα απωθεί.
o Να διευκολύνουν το παιδί στην έκφραση της ζήλιας, λέγοντάς του ότι κατανοούν που ζηλεύει και δείχνοντας έμπρακτα ότι το αποδέχονται και το αγαπούν κι ας έχει αρνητικά συναισθήματα.
o Να το αφήνουν να «βοηθά» στη φροντίδα του άλλου μωρού όσο αυτό θέλει. Να αισθάνεται χρήσιμο, χωρίς υπερβολές όμως.
o Να συνειδητοποιήσουν οι γονείς ότι το πρωτότοκο παιδί δεν έγινε ξαφνικά μεγάλο και ώριμο, παραμένει το μικρό παιδάκι που ήταν μέχρι πριν τη γέννηση του μωρού. Το παιδί που ζηλεύει, χρειάζεται χρόνο, τρυφερότητα, υπομονή και αγάπη
