Η ελπίδα για το μέλλον θα μπορούσε να προστατεύσει τους ανθρώπους από επικίνδυνες συμπεριφορές,
όπως το ποτό και τα τυχερά παιχνίδια, σύμφωνα με μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας. Οι ερευνητές μελέτησαν τη «σχετική στέρηση» -την αίσθηση ότι άλλοι άνθρωποι έχουν καλύτερα πράγματα από εμάς στη ζωή-, κάτι που μπορεί να μας καλλιεργήσει συναισθήματα ματαιότητας και απαισιοδοξίας, Ήθελαν να μάθουν γιατί μερικοί άνθρωποι στρέφονται σε πράγματα και ουσίες που θα τους βοηθήσουν να αποδράσουν από μια σκληρή πραγματικότητα. Γιατί κάποιοι είναι επιρρεπείς σε επικίνδυνες συμπεριφορές όπως η κατανάλωση αλκοόλ, η κατανάλωση ναρκωτικών, η υπερβολική κατανάλωση φαγητού και η συστηματική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια, ενώ άλλοι όχι; Και βρήκαν ότι η απάντηση βρίσκεται στην ελπίδα.
Ο μεταπτυχιακός ερευνητής Shahriar Keshavarz, από τη Σχολή Ψυχολογίας του UEA, δήλωσε: «Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει σχετική στέρηση σε κάποιο σημείο της ζωής τους. Είναι αυτό το αίσθημα ότι είσαι δυσαρεστημένος με τη ζωής ου, η πεποίθηση ότι η κατάστασή σου είναι χειρότερη από των άλλων, ότι άλλοι άνθρωποι περνούν καλύτερα από εσένα. Ο Ρούσβελτ είχε πει ότι «η σύγκριση είναι ο κλέφτης της χαράς». Είναι αυτό το συναίσθημα που έχετε όταν ένας φίλος αγοράζει ένα καινούργιο αυτοκίνητο ή η αδερφή σας παντρεύεται ή ένας συνάδελφος βρίσκει καλύτερη δουλειά ή έχει καλύτερο εισόδημα. Η σχετική στέρηση μπορεί να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα όπως θυμό και δυσαρέσκεια και έχει συσχετιστεί με κακές στρατηγικές αντιμετώπισης, όπως η ανάληψη κινδύνων, η κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών ή ο τζόγος.»
«Όμως, καθένας που σημειώνει υψηλή βαθμολογία σχετικά με τη στέρηση, δεν κάνει αυτές τις κακές επιλογές ζωής. Θέλαμε να μάθουμε γιατί μερικοί άνθρωποι φαίνεται να αντιμετωπίζουν καλύτερα τα συναισθήματα στέρησης και καταφέρνουν να χρησιμοποιούν την άσχημη εμπειρία προς όφελός τους, για να βελτιώσουν τη δική τους κατάσταση. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι η ελπίδα ενόψει κάποιας δυσκολίας μπορεί να είναι επωφελής, οπότε θέλαμε να δούμε αν η ελπίδα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο ευτυχισμένοι με τον εαυτό τους και να προστατευθούν από επικίνδυνες συμπεριφορές»
Η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε δύο εργαστηριακά πειράματα με 55 εθελοντές. Οι εθελοντές ερωτήθηκαν για την αισιοδοξία ή την απαισιοδοξία τους, για το πόσο αισθάνονται στερημένοι ή ελπίζουν. Οι ερευνητές προκάλεσαν επίσης συναισθήματα σχετικής στέρησης στους εθελοντές, λέγοντάς τους πόσο λιγότερα είχαν σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους, με βάση ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με το οικογενειακό εισόδημα, την ηλικία και το φύλο τους.
Στη συνέχεια έλαβαν μέρος σε ειδικά σχεδιασμένα παιχνίδια τζόγου που περιελάμβαναν ριψοκίνδυνη τοποθέτηση στοιχημάτων με την ευκαιρία να κερδίσουν πραγματικά χρήματα.
Ο Δρ Piers Fleming, επίσης από τη Σχολή Ψυχολογίας του UEA, δήλωσε: «Ο στόχος αυτού του μέρους της μελέτης ήταν να δούμε αν το συναίσθημα σχετικής στέρησης -προκαλούμενο από τη γνώση ότι κάποιος έχει λιγότερο εισόδημα από ότι οι άλλοι- προκαλεί μεγαλύτερη ανάληψη κινδύνων μεταξύ αυτών που ήταν απαισιόδοξοι και μειωμένη ανάληψη κινδύνων μεταξύ των πιο αισιόδοξων .Ανακαλύψαμε ότι οι εθελοντές που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στην αισιοδοξία, οι άνθρωποι που βήμα-βήμα κάθε μέρα ελπίζουν και πράττουν για το καλύτερο δεν ήθελαν να ρισκάρουν στο παιχνίδι, ενώ εκείνοι που πίστευαν ότι η κατάστασή τους στη ζωή ήταν χειρότερη από τους άλλους γύρω τους, εκείνοι που δεν ήταν πολύ αισιόδοξοι, είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να ρισκάρουν. “
Ένα άλλο πείραμα εξέτασε εάν η ελπίδα βοήθησε τους ανθρώπους στον πραγματικό κόσμο. Συνεργάστηκαν με 122 εθελοντές που είχαν παίξει τουλάχιστον μία φορά τον τελευταίο χρόνο. Οι εθελοντές έλαβαν μέρος σε ερωτηματολόγια για να εκτιμήσουν πόσο αισιόδοξοι είναι, εάν αισθάνονται σχετικά στερημένοι και να αναλύσουν τα προβληματικά με τα τυχερά παιχνίδια.
Από τους συμμετέχοντες, 33 δεν είχαν προβλήματα τζόγου (27 τοις εκατό), 32 είχαν χαμηλό επίπεδο προβλημάτων (26 τοις εκατό), 46 είχαν μέτριο επίπεδο προβλημάτων που οδήγησαν σε ορισμένες αρνητικές συνέπειες (38 τοις εκατό) και 11 ήταν προβληματικοί παίκτες με πιθανή απώλεια ελέγχου (9 τοις εκατό).
Ο κ. Keshavarz είπε: «Όταν εξετάσαμε αυτά τα σκορ σε σύγκριση με τα σκορ για την ελπίδα και τη σχετική στέρηση, διαπιστώσαμε ότι η αυξημένη ελπίδα σχετίζεται με μειωμένη πιθανότητα απώλειας του ελέγχου της συμπεριφοράς στον τζόγο – ακόμη και σε εκείνους που βίωσαν σχετική στέρηση. Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη μας δεν βρήκε σημαντική σχέση μεταξύ της ελπίδας και της σοβαρότητας των τυχερών παιχνιδιών μεταξύ σχετικά προνομιούχων ατόμων. Δεν ξέρουμε γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά θα μπορούσαν να παίζουν ψυχαγωγικά ή καλύτερα να σταματούν όταν σταματά η διασκέδαση.»
Η ερευνητική ομάδα λέει ότι η καλλιέργεια ελπίδας σε άτομα που είναι δυσαρεστημένα με τον εαυτό τους θα μπορούσε να τα προστατεύσει από επιβλαβείς συμπεριφορές όπως το ποτό και τα τυχερά παιχνίδια.
Δεν είσαι ο μόνος άνθρωπος στον πλανήτη που μπορεί να βιώνει δυσκολίες, αναποδιές ή μία κακή περίοδο στη ζωή του. Ο καθένας μας έχει και το δικό του μικρόκοσμο όπου εκεί κρύβονται όλες οι ανησυχίες, οι καθημερινές δυσκολίες αλλά και η δική μας πραγματικότητα. Αυτό που χρειαζόμαστε για να προχωράμε μπροστά είναι να μην χάσουμε την ελπίδα μας!
Το ταξίδι της ζωής μπορεί να είναι δύσκολο, όμως αποκτάμε μέσα από αυτό πίστη και αυτοπεποίθηση. Και αυτά τα στοιχεία θα μας βοηθήσουν να βρίσκουμε διέξοδο από τις δυσκολίες που θα προκύπτουν. Η αισιοδοξία πρέπει να καλλιεργείται καθημερινά!
Πηγή: “Relative Deprivation and Hope: Predictors of Risk Behavior” Shahriar Keshavarz, Kenny R. Coventry, Piers Fleming
Gambling Studies.
