Ο πιο γλυκός… αποχωρισμός!

Ο αποχωρισμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής ενός παιδιού. Είναι μια αναπόφευκτη, αναμενόμενη, αλλά και απαραίτητη φάση της ανάπτυξής του. Το άγχος του αποχωρισμού συμβάλλει σημαντικά στην κινητοποίηση των προσαρμοστικών μηχανισμών, οδηγώντας στην ψυχολογική ωρίμανση του παιδιού και στη δόμηση μιας υγιούς προσωπικότητας, ενώ βοηθά το παιδί να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη αντίληψη του εαυτού του και των γύρω του.

Οι πιο δύσκολες περίοδοι για να αποχωριστεί ένα παιδί τη μητέρα του είναι το δεύτερο εξάμηνο της ζωής του και το τέλος του δεύτερου χρόνου. Για το λόγο αυτό είναι προτιμότερο οι αποχωρισμοί να μην πραγματοποιούνται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των δύο αυτών περιόδων.

Δύο από τους πιο συχνούς και δύσκολους αποχωρισμούς στη ζωή ενός παιδιού και των γονέων του είναι οι παρακάτω: όταν η μητέρα αποφασίσει να επιστρέψει στην εργασία της μετά τον τοκετό, καθώς και η στιγμή που το παιδί πηγαίνει για πρώτη φορά στο σχολείο. 

Οι μητέρες που αποφασίζουν να επιστρέψουν στην εργασία τους βιώνουν συχνά έντονα κι αντιφατικά συναισθήματα όπως ενοχή, ανασφάλεια, άγχος. Πρόκειται για μια δύσκολη περίοδο, που επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια.

Είναι λοιπόν απαραίτητη η σωστή κι επαρκής προετοιμασία τόσο για το παιδί όσο και για τους γονείς που χρειάζεται πρωταρχικά να αντιμετωπίσουν το δικό τους άγχος και την ανασφάλειά τους σχετικά με τη νέα κατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την αναγνώριση και την έκφραση των δικών τους συναισθημάτων και προβληματισμών.  

Επιπλέον, μέσω της διάθεσης χρόνου προκειμένου να επιλέξουν τον κατάλληλο χώρο ή άνθρωπο που θα αναλάβει τη φροντίδα του παιδιού τους. Εάν έχουν τον χρόνο να τον γνωρίσουν και να τον εμπιστευθούν, τα δυσάρεστα συναισθήματα μειώνονται σε μεγάλο βαθμό.  

Αρκετές ημέρες πριν επιστρέψει η μητέρα στην εργασία της πρέπει να αρχίσει να μιλά στο παιδί για την αλλαγή που πρόκειται να συμβεί, εξηγώντας του ότι εκείνη θα γυρίσει στη δουλειά της και εκείνο θα πάει στον παιδικό σταθμό ή θα το φροντίζει μια κοπέλα (αποκαλώντας τη με το όνομά της) ή η γιαγιά.

Ακόμη κι όταν το παιδί είναι πολύ μικρό, είναι πολύ σημαντικό να αρχίσει να εξοικειώνεται με τις λέξεις «σταθμός» ή το όνομα της κοπέλας που θα αναλάβει τη φροντίδα του. Η μητέρα θα πρέπει να του γνωρίσει το νέο πρόσωπο ή χώρο και να μείνει για λίγη ώρα μαζί του, δείχνοντας έτσι την εμπιστοσύνη της απέναντι στο πρόσωπο αυτό. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το πρώτο διάστημα οι γονείς να μη φεύγουν κρυφά ή όταν το παιδί κοιμάται αλλά να το αποχαιρετούν.

Επιπλέον, τις πρώτες μέρες, οι ώρες που το παιδί μένει στο σταθμό ή με την κοπέλα θα πρέπει να αυξάνονται σταδιακά. Σε περίπτωση που το παιδί γκρινιάζει ή κλαίει, οι γονείς πρέπει να παραμένουν ψύχραιμοι και αποφασιστικοί, να το διαβεβαιώσουν πως θα γυρίσουν το απόγευμα και ότι θα το σκέφτονται.

Καλό θα ήταν να μην καθυστερήσουν την αναχώρησή τους, καθώς κάτι τέτοιο συνήθως επιδεινώνει την κατάσταση αντί να τη διευκολύνει. Αν δείξουν εμπιστοσύνη στο παιδί τους, ότι θα καταφέρει να αντεπεξέλθει σε αυτήν την περίσταση, τότε αυτό και θα συμβεί.  

Άλλος ένας σημαντικός αποχωρισμός συμβαίνει με την πρώτη μέρα του σχολείου. Οι γονείς, προκειμένου να βοηθήσουν το παιδί τους να προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε να προσαρμοστεί αποτελεσματικότερα, μπορούν να του μιλήσουν για την πρώτη μέρα στο σχολείο και να το βοηθήσουν να δημιουργήσει θετικές σκέψεις και προσδοκίες σχετικά με αυτό. Να του δώσουν πληροφορίες για τη δασκάλα, τα υπόλοιπα παιδιά που θα βρίσκονται εκεί, για τις δραστηριότητες στις οποίες θα συμμετέχει, τα διαλείμματα και το παιχνίδι.

Είναι σκόπιμο να επισκεφθούν μαζί το χώρο του σχολείου προτού ξεκινήσει η φοίτησή του εκεί και να το βοηθήσουν να αντιληφθεί ότι πρόκειται για κάτι ευχάριστο και σπουδαίο. Μπορούν να εγκαινιάσουν μαζί μια ευχάριστη «ρουτίνα προετοιμασίας», όπως να αγοράσουν μια σχολική τσάντα, να ετοιμάσουν μαζί τα πράγματα που θα πάρει μαζί του και να διαλέξουν τα ρούχα που θα φορέσει.

Τις πρώτες ημέρες εάν το παιδί κλαίει προτού πάει στο σχολείο, οι γονείς θα πρέπει και πάλι να δείξουν αποφασιστικότητα. Μη δίνοντας σημασία στο κλάμα, να το καθησυχάσουν, να το διαβεβαιώσουν για την αγάπη τους, να του υπενθυμίσουν ότι θα το πάρουν το απόγευμα και να απομακρυνθούν σύντομα.

Εάν το παιδί εφευρίσκει δικαιολογίες, όπως διάφορους σωματικούς πόνους, προκειμένου να παραμείνει στο σπίτι, καλό είναι οι γονείς να το ακούσουν προσεκτικά, να μετριάσουν την ανησυχία του, αλλά να του πουν ότι θα πάει στο σχολείο. Συνήθως αυτά τα απλά βήματα βοηθούν το παιδί να πάει στο σχολείο χωρίς έντονα αρνητικά συναισθήματα και συμπεριφορές.  

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, το άγχος αποχωρισμού μπορεί να εξελιχθεί σε διαταραχή και τα συμπτώματα που θα πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς είναι τα παρακάτω:

–          Επαναλαμβανόμενη ανησυχία όταν επίκειται αποχωρισμός από το γονιό

–          Υπερβολική ανησυχία ότι κάτι κακό θα συμβεί στο γονιό του

–          Άρνηση να πάει στο σχολείο ή οπουδήποτε αλλού χωρίς τη μητέρα ή τον πατέρα του

–          Υπερβολική ανησυχία ότι ένα δυσάρεστο γεγονός θα οδηγήσει σε αποχωρισμό από το γονιό του

–          Υπερβολική απροθυμία να μείνει μόνο του

–          Άρνηση να κοιμηθεί σε άλλο σπίτι ή να πάει για ύπνο χωρίς να υπάρχει δίπλα του ο γονιός του

–          Επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες με θέμα τον αποχωρισμό

–          Επαναλαμβανόμενα παράπονα για σωματικούς πόνους όταν γνωρίζει ότι ο γονιός του θα απουσιάσει.

Το σημαντικότερο στη διαδικασία του αποχωρισμού είναι οι γονείς να είναι αποφασισμένοι ότι ήρθε η ώρα να πάει το παιδί τους στο σχολείο, να το εμπιστευθούν, να το προετοιμάσουν και να το ενθαρρύνουν για τη νέα κατάσταση, γνωρίζοντας ότι ο αποχωρισμός βοηθά το παιδί να μεγαλώσει.


Μαρία Ζέρβα

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *