Ο τρόπος που αξιολογούν τα παιδιά τις στρεσογόνες καταστάσεις και αντιδρούν σε αυτές εξαρτάται από
τη γνωστική και κοινωνική τους ανάπτυξη, κάτι που με τη σειρά του εξαρτάται από τις σχέσεις τους με τους ενηλίκους, κυρίως την οικογένεια και το σχολείο. Οι στρατηγικές αντιμετώπισης που χρησιμοποιεί το παιδί για να αντιμετωπίσει μια κατάσταση, στοχεύουν στη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων που μπορεί να βιώνει.
Τι μπορείτε να κάνετε εσείς οι γονείς; Mην υποτιμάτε τις ανησυχίες τους, συζητήστε τους φόβους τους και μην τα κριτικάρετε. Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό να νιώσουν ότι ενδιαφέρεστε και είναι ασφαλή κοντά σας και ότι μπορούν άνετα να συζητήσουν μαζί σας όσα τους απασχολούν.
- Περνάτε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας. Όσο φορτωμένο και αν είναι το πρόγραμμά σας, λόγω της εργασίας σας ή των υποχρεώσεων του σπιτιού, βρείτε καθημερινά χρόνο για να περνάτε μαζί τους. Συμμετέχετε σε δραστηριότητες, διασκεδάστε μαζί ή απλώς κουβεντιάστε. Αυτό όχι μόνο θα δυναμώσει τη σχέση σας με το παιδί σας, αλλά θα προσφέρει και το… έδαφος για να συζητήσετε όσα ενδεχομένως σκέφτεται και το απασχολούν.
- Γνωρίζετε τα παιδιά σας όσο κανείς άλλος. Πρέπει να είστε σε θέση να αναγνωρίσετε πιθανές αλλαγές στη συμπεριφορά και σημάδια, που μπορεί να υποδηλώνουν έντονο στρες.
- Δώστε τους προσοχή. Ακούστε προσεκτικά τις σκέψεις, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους, χωρίς να υποτιμάτε τα συναισθήματά τους. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι οι γονείς τους τα ακούν, ότι βρίσκονται δίπλα τους, ότι ενδιαφέρονται. Έχουν ανάγκη την προσοχή, τις συμβουλές και την ασφάλεια των γονιών τους.
- Συζητήστε για καταστάσεις που μπορεί να τους προκαλούν στρες, βρείτε μαζί λύσεις και τρόπους για να το ξεπεράσουν. Μη διστάσετε π.χ. να διακόψετε μια δραστηριότητα αν δείτε ότι επιβαρύνει το παιδί στην καθημερινότητά του ή δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει και βοηθήστε το να κάνει σωστή κατανομή χρόνου των δραστηριοτήτων του, για να μην αγχώνεται.
- Θέτετε ρεαλιστικούς στόχους. Τα δικά σας όνειρα, οι προσδοκίες και τα απωθημένα δεν θα πρέπει να είναι γνώμονας για όσα θα πρέπει να κάνει και περιμένετε να επιτυγχάνει καθημερινά το παιδί. Λάβετε υπ’ όψιν τις ικανότητές του, σεβαστείτε τις ανάγκες και τις επιθυμίες του και ενθαρρύνετε τις προσπάθειές του.
- Βοηθήστε τα παιδιά να ακολουθούν μια υγιή διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες και στοιχεία που θα κάνουν δυνατό τον οργανισμό τους, ώστε να είναι περισσότερο ικανά να χειριστούν καταστάσεις στρες.
- Μη φορτώνετε το πρόγραμμά τους με καθημερινές δραστηριότητες, που δεν τους αφήνουν ελεύθερο χρόνο για ξεκούραση, αλλά και για παιχνίδι. Τα παιδιά χρειάζονται επαρκή ξεκούραση για να αντεπεξέλθουν στην καθημερινότητα, να είναι ήρεμα και χαλαρά, ενώ με το παιχνίδι θα μπορούν να “ξεδίνουν”, να διασκεδάζουν, να νιώθουν ανέμελα.
- Να είστε εσείς οι ίδιοι πρότυπο για τα παιδιά σας. Αν εσείς διαχειρίζεστε τα δικά σας άγχη με επιτυχημένο τρόπο, τα παιδιά θα παραδειγματιστούν και θα μάθουν να συζητούν και να αντιμετωπίζουν και αυτά με υγιή τρόπο τις έντονες καταστάσεις.
- Δικαιολογήστε τα άγχη και τις ανησυχίες τους. Πείτε τους, ότι είναι φυσιολογικό κάποιες φορές να νιώθουν θυμωμένα, αγχωμένα και ανήσυχα και επισημάνετε ότι όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη. Από τα λάθη και τις αποτυχίες οι άνθρωποι μαθαίνουν και δε θα πρέπει να απογοητεύονται και να παραιτούνται.
- Προετοιμάστε τα για καταστάσεις που μπορεί να τους δημιουργήσουν άγχος. Είτε πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη του παιδιού στον οδοντίατρο, για μια μετακόμιση, ένα καινούριο σχολείο ή τον ερχομό ενός νέου μέλους στην οικογένεια, μιλήστε του για όλα όσα θα το βοηθήσουν να κατανοήσει το επερχόμενο γεγονός και να μειώσει την έντονη επιρροή του, που μπορεί να τους προκαλέσει στρες. Να θυμάστε, όμως, ότι η συνεχής και υπερβολική προετοιμασία μπορεί να προκαλέσει περισσότερο άγχος στο παιδί.
- Διδάξτε τους τεχνικές χαλάρωσης. Συμβουλεύστε τα να ηρεμούν και να χαλαρώνουν φέρνοντας στο μυαλό τους ευχάριστες εικόνες και καταστάσεις. Επίσης, μπορείτε να τους προτείνετε να παίρνουν βαθιές ανάσες, να χορεύουν ή να μετράνε αντίστροφα, μέχρι να ηρεμήσουν και να νιώσουν καλύτερα.
- Διδάξτε τους τρόπους χειρισμού έντονων ή δύσκολων καταστάσεων. Συζητήστε για το πως θα μπορούσαν να αντιδράσουν σε στρεσογόνες καταστάσεις, αναλάβετε ρόλους και προετοιμάστε τα για το πως θα μπορούσαν να αντιδράσουν σε ανάλογες καταστάσεις. Διηγηθείτε τους ιστορίες που παραπέμπουν σε τέτοιες καταστάσεις και μπορούν να μάθουν μέσα από αυτές.
Μαρία Βόλλη
Editor in Chief
