Στις μέρες μας οι εξαρτήσεις παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή του καθένα μας ξεχωριστά,
τόσο όσον αφορά την κοινωνική συμπεριφορά όσο και τις επαγγελματικές σχέσεις (Moss και Dyer, 2010). Ένα από τα βασικά μοντέλα του εθισμού είναι το “Disease Model of Addiction”, σύμφωνα με το οποίο η εξάρτηση σε κάποια ουσία αποτελεί βασική ασθένεια η οποία συνεχίζει να εξελίσσεται καθώς περνούν τα χρόνια. Επιπλέον, τα πρώτα στάδια του εθισμού, είναι πιθανόν να αρχίσουν από την παιδική ηλικία (Διεθνές Κέντρο για τη χρήση των Ναρκωτικών, 2006).
Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες οι οποίοι υποστηρίζουν αυτό το μοντέλο εθισμού αντιμετωπίζουν τον χρήστη ως ασθενή ο οποίος χρειάζεται βοήθεια και όχι ως κάποιον υπεύθυνο για την εξάρτησή του (Room, 1983). Για να αποδείξουν αυτή την άποψη, οι Moss και Dyer (2010) συγκρίνουν τον εθισμό με την κοινή γρίπη και υποστηρίζουν ότι όπως κάποιος μπορεί να αρρωστήσει από γρίπη και να βιώσει τα συμπτώματά της, με τον ίδιο τρόπο μπορεί να γίνει εξαρτημένος σε κάποια ναρκωτική ουσία.
Οι υποστηρικτές του μοντέλου αυτού πιστεύουν ότι ο εθισμός είναι μια διαταραχή η οποία διαρκεί μεγάλο χρονικό διάστημα και υπάρχει διακριτή διαφορά ανάμεσα σε κάποιον ο οποίος είναι εξαρτημένος και σε κάποιον ο οποίος δεν είναι. Οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών αρχίζουν τη χρήση σταδιακά και όχι κατά τύχη. Ως αποτέλεσμα της επαναλαμβανόμενης αυτής χρήσης χάνουν σταδιακά τον έλεγχο των πράξεών τους και γίνονται εξαρτημένοι στην ουσία (Russell και συνεργάτες, 2011). Επίσης, μετά από αυτό το στάδιο χρειάζονται συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή για να μειώσουν τα συμπτώματα της διαταραχής (Διεθνές Κέντρο για τη χρήση των Ναρκωτικών, 2006).
Από την άλλη πλευρά, κάποιοι επιστήμονες δεν συμφωνούν με τη συγκεκριμένη άποψη. Ο Willbanks (1989) πιστεύει ότι η αρχή του «Μοντέλου της Διαταραχής» που υποστηρίζει ότι οι εξαρτημένοι δεν έχουν καμία ευθύνη για την κατάστασή τους δεν ανταποκρίνεται στη πραγματικότητα. Θεωρεί ότι οι εξαρτημένοι χρήστες δεν προσπαθούν όσο σκληρά μπορούν για να σταματήσουν τη χρήση. Επιπλέον, θεωρεί ότι η χρήση των ουσιών δεν οδηγεί τον χρήστη στο να δρα χωρίς να σκέφτεται, καθώς η πλειοψηφία από αυτούς δεν είναι εθισμένοι σε ουσίες.
Τιμόκλεια Παναγοπούλου
Ψυχολόγος
Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια MSC Addiction Studies
Kings College London
Πηγές:
Moss, A., & Dyer, K. (2010). What is addictive behaviour? In Psychology of Addictive Behaviour (pp. 1-18). Basingstoke UK: Palgrave MacMillan.
National Institute on Drug Abuse. (2006). Fiscal Year 2006 Budget Information. Date of recovery: 12th October 2013, from http://archives.drugabuse.gov/Funding/budget06.html
Room, R. (1983). Sociological Aspects of the Disease Concept of Alcoholism. In R. R, (Ed.) Sociology and the Disease Concept of Alcoholism (pp. 47-91). New York and London: Plenum Press.
Russell, C., Davies, J., & Hunter, S. (2011). Predictors of addiction treatment providers’ beliefs in the disease and choice models of addiction. Journal of Substance Abuse Treatment, pp. 150-164.
Wilbanks, W. (1989). The danger in viewing addicts as victims: A critique of the disease model of addiction. Criminal Justice Policy Review, 3 (407), pp. 407-422.
