(Μέρος Α’)
Ως τοξικό μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το εργασιακό περιβάλλον
στο οποίο οι αρνητικές συμπεριφορές -όπως η χειραγώγηση, ο εκφοβισμός, οι φωνές και ούτω καθεξής- είναι τόσο συνυφασμένες με την κουλτούρα μιας εταιρείας, ώστε η έλλειψη παραγωγικότητας, η έλλειψη εμπιστοσύνης, τα υψηλά επίπεδα άγχους, οι εσωτερικές διαμάχες και οι διακρίσεις γίνονται ο κανόνας.
Είναι ένα περιβάλλον που σας κάνει να αισθάνεστε «ψυχολογικά ανασφαλείς», όπως αναφέρει ο σύμβουλος καριέρας Eli Bohemond. Μπορεί να αισθάνεστε ότι θα τιμωρηθείτε, θα ταπεινωθείτε ή θα απορριφθείτε αν μιλήσετε -είτε για να μοιραστείτε ιδέες, είτε για να εκφράσετε ανησυχίες ή αντιρρήσεις, είτε αν είστε απλά ο εαυτός σας στην εργασία. Ο Bohemond προειδοποιεί ότι με την πάροδο του χρόνου, οι τοξικοί χώροι εργασίας μπορεί να οδηγήσουν σε άγχος ή κατάθλιψη. Ένας εργαζόμενος μπορεί να βρεθεί να κλαίει πριν από τη δουλειά επειδή νιώθει παγιδευμένος. Δεν θέλει να αντιμετωπίσει άλλη μια μέρα άγχους και απόρριψης, αλλά πραγματικά χρειάζεται τη δουλειά. Ή μπορεί να εκδηλώσει αγχώδη συμπεριφορά ικανοποίησης των ανθρώπων, στην περίπτωση που κάποιος εργάζεται σκληρά για να υπερβεί τις προσδοκίες, ακόμη και όταν αισθάνεται ότι δεν εκτιμάται επαρκώς, οδηγώντας τελικά σε επαγγελματική εξουθένωση.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός τοξικού χώρου εργασίας;
Ο εντοπισμός ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος μπορεί να είναι δύσκολος, επειδή υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά που μπορούν να το καταστήσουν τέτοιο και επειδή το ίδιο περιβάλλον μπορεί να έχει διαφορετικές επιπτώσεις στους ανθρώπους με βάση το εργασιακό τους ιστορικό, τα ερεθίσματα και το στυλ εργασίας τους, μεταξύ άλλων παραγόντων. Υπάρχουν όμως μερικά κοινά χαρακτηριστικά των τοξικών εργασιακών χώρων. Παρόλο που αυτός δεν είναι σε καμία περίπτωση ένας πλήρης κατάλογος, μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα καλό σημείο εκκίνησης για όποιον θέλει να καταλάβει αν βρίσκεται σε ένα τοξικό περιβάλλον.
Δείτε ορισμένες ενδείξεις που μπορείτε να αναζητήσετε:
1. Δεν υπάρχουν όρια γύρω από την εργασία
Οι τοξικές κουλτούρες συχνά καθιστούν φυσιολογική την έλλειψη υγιών ορίων, λέει ο Bohemond, ενθαρρύνοντάς σας να δώσετε προτεραιότητα στη δουλειά έναντι όλων των άλλων. Η διοίκηση μπορεί να πιέζει τον εαυτό της μέχρι εξουθένωσης και εξάντλησης και να περιμένει από τις ομάδες της να κάνουν το ίδιο, είτε εργάζονται στο γραφείο είτε από το σπίτι. Ίσως περιμένουν από τους υπαλλήλους να μένουν μέχρι αργά όπως και στο γραφείο, για παράδειγμα, ή να απαντούν σε μηνύματα και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όλες τις ώρες του Σαββατοκύριακου.
2. Έλλειψη εμπιστοσύνης
Σε ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον, η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των συναδέλφων είναι αισθητή. Ο Bohemond δίνει το παράδειγμα μιας εταιρείας όπου τα γραφεία της διευθυντικής ομάδας βρίσκονται απέναντι από τα γραφεία των εργαζομένων, επιτρέποντάς τους να παρακολουθούν τη δραστηριότητα στον όροφο. Ή θα μπορούσε να είναι ένα εργασιακό περιβάλλον όπου οι διευθυντές στέλνουν συνεχώς μηνύματα στους άμεσους συνεργάτες τους για να ελέγξουν τι κάνουν.
3. Δεν υπάρχει περιθώριο για λάθη
Ότανδεν υπάρχει περιθώριο ο εργαζόμενος να κάνει ένα λάθος και να μάθει από αυτό. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι άνθρωποι κάνουν ότι είναι απαραίτητο για να αποφύγουν να βρεθούν στη γραμμή της ευθύνης και να προηγηθούν των συναδέλφων τους – όπως το να μη μοιράζονται πληροφορίες που σχετίζονται με τη δουλειά με άλλους ή να ρίχνουν την ευθύνη σε τρίτους όταν κάτι πάει στραβά.
4. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον με περιφρόνηση
Η περιφρόνηση είναι βασικό στοιχείο σε ένα εργασιακό περιβάλλον. Όταν για παράδειγμα το ανώτερο στέλεχος αγνοεί τις προτάσεις του εργαζόμενου, για να τις επαναφέρει όταν κάποιος άλλος προτείνει την ίδια ιδέα λίγα λεπτά αργότερα. Ή όταν το ίδιο αφεντικό αναθεωρεί τη δουλειά αυτού του υπαλλήλου διαρκώς και οι διορθώσεις του δεν αφορούν την ουσία, αλλά αποτελούν προσωπικές επιθέσεις στον τρόπο εργασίας του.
5. Οι διαπροσωπικές σχέσεις δεν είναι υγιείς
Μπορείτε συχνά να εκτιμήσετε τη συναισθηματική υγεία ενός χώρου εργασίας εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους, υποστηρίζει ο Bohemond. Χαμογελούν και κουβεντιάζουν μαζί ενώ ετοιμάζουν τον πρωινό τους καφέ ή οι περισσότεροι άνθρωποι είναι απλώς βλοσυροί και δακτυλογραφούν; Μοιράζονται χαμόγελα και αστεία, ή απλά στέλνουν ωμά μηνύματα με περιφρόνηση; «Μπορείτε να αντιληφθείτε την ενέργεια ενός χώρου εργασίας μέσω της γενικής ατμόσφαιρας και της γλώσσας του σώματος των ατόμων», αναφέρει.
6. Δεν υπάρχει υποστήριξη για την ανάπτυξη των εργαζομένων
Πολλοί άνθρωποι σε τοξικούς χώρους εργασίας πρέπει να «βρουν την άκρη» μόνοι τους, επειδή δεν υπάρχει καθοδήγηση ή υποστήριξη για να τους βοηθήσει να αναπτυχθούν, λέει ο Bohemond. Έτσι αποξενώνονται από τον διευθυντή ή την ομάδα τους. Και αυτό επιβαρύνει ιδιαίτερα τους εργαζόμενους αρχικών επιπέδων, οι οποίοι αφήνονται στην τύχη τους σε έναν νέο εργασιακό χώρο, με αποτέλεσμα να αισθάνονται απογοητευμένοι.
7. Συναισθηματική κακοποίηση
Αυτό συμβαίνει όταν κάποιος σας χειραγωγεί ώστε να πιστέψετε ότι η δική σας εκδοχή των γεγονότων δεν συνέβη με τον τρόπο που λέτε ότι συνέβησαν. Μπορεί να σας εκφοβίσει αμφισβητώντας την εξουσία σας, αρνούμενος τις αποδείξεις που έχετε ή κάνοντας ό,τι μπορεί για να σας κάνει να νιώσετε ότι κάνετε λάθος.
8. Οι άνθρωποι βιώνουν τακτικά σωματικά συμπτώματα του εργασιακού στρες
Σε ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον, το ψυχικό στρες μπορεί να αρχίσει να σας επηρεάζει σωματικά. «Μπορεί να αισθάνεστε ότι το σώμα και ο εγκέφαλός σας βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού -και θα έχετε δίκιο, επειδή ο εγκέφαλός μας ψάχνει συνεχώς για απειλές- και όσον αφορά τον εγκέφαλό σας, βρίσκεστε σε κίνδυνο», υποστηρίζει η σύμβουλος διοίκησης και ηγεσίας Lisa Quinn. Το να βρίσκεστε σε κατάσταση «μάχης ή φυγής» για παρατεταμένο χρονικό διάστημα μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα τη σωματική σας υγεία και μπορεί να αρχίσετε να εμφανίζετε μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του στρες, του άγχους ή της κατάθλιψης, τα οποία περιλαμβάνουν πεπτικά προβλήματα, προβλήματα ύπνου, κόπωση, πόνους και κρίσεις πανικού.
9. Οι εργαζόμενοι δεν είναι αφοσιωμένοι
Σε ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον, οι εργαζόμενοι αρχίζουν να «κλειδώνουν» διανοητικά και να αποστασιοποιούνται από την εργασία, την ομάδα τους και την εταιρεία συνολικά. Ο Bohemond έχει δει αυτό να μεταφράζεται σε εικονικά περιβάλλοντα, όπου οι άνθρωποι μπορεί να κρατούν τις κάμερες κλειστές κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων και να επικοινωνούν μόνο με σχόλια σύντομης μορφής. Με την πάροδο του χρόνου, οι άνθρωποι αρχίζουν να εγκαταλείπουν τους τοξικούς χώρους εργασίας σε υψηλά ποσοστά. «Η φθορά είναι σίγουρα ένα καλό σημάδι ότι υπάρχει κάποια τοξικότητα, ειδικά αν βλέπετε ένα συγκεκριμένο τμήμα ή τμήμα που δυσκολεύεται να κρατήσει τους ανθρώπους για 12 μήνες», λέει ο Bohemond.
Πηγή: The Muse
Γιούλη Μπούρα
The Happy Life team
(συνεχίζεται)
