της Μαρίας Βόλλη
Αν θέλαμε να ορίσουμε τη συναισθηματική ανωριμότητα, θα την χαρακτηρίζαμε ως μια κατάσταση,
όπου ένα άτομο δεν έχει εγκαταλείψει τις επιθυμίες ή τις φαντασιώσεις των παιδικών του χρόνων. Συνήθως αναφερόμαστε στους ανθρώπους που φοβούνται να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους, «αποφεύγουν» την πραγματικότητα και δεν μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους με λειτουργικό τρόπο. Αντίθετα, η συναισθηματική ωριμότητα θα μπορούσε να οριστεί ως μια κατάσταση συναισθηματικής δύναμης και αυτοέλεγχου, που οδηγεί σε ρεαλιστική και ισορροπημένη συμπεριφορά.
Πολλές φορές νιώθουμε ότι περιτριγυριζόμαστε από «συναισθηματικά ανήλικα» άτομα και αναρωτιόμαστε αν έχουμε υπερβολικές απαιτήσεις, επειδή ψάχνουμε ανθρώπους ώριμους και υπεύθυνους. Άλλωστε, οι σχέσεις με τέτοια άτομα είναι εξουθενωτικές, γιατί οδηγούν σε έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας. Αυτό συμβαίνει γιατί η έλλειψη υπευθυνότητας κάνει τους ανθρώπους να μην μπορούν να δουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί στις διάφορες καταστάσεις. Για αυτούς τους ανώριμους συναισθηματικά ανθρώπους πάντα φταίνε οι άλλοι για ό,τι και αν συμβεί. Έτσι, καταλήγουμε να είμαστε θυμωμένοι, να χάνουμε τον σεβασμό που τρέφουμε προς τα άτομα αυτά και κάπως έτσι διαλύεται και η σχέση μας μαζί τους.
Στην προσπάθειά μας να βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους γύρω μας ψάχνουμε να βρούμε τα λάθη που κάναμε σε προηγούμενες καταστάσεις, ώστε να γνωρίζουμε καλύτερα την επόμενη φορά.
Αν κάποιος μας ζητούσε να περιγράψουμε τα χαρακτηριστικά που αναζητούμε στις σχέσεις μας με τον περίγυρό μας θα λέγαμε ότι θέλουμε ανθρώπους έξυπνους και με χιούμορ. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που εννοούμε είναι ότι αναζητάμε συναισθηματικά διαθέσιμους και υπεύθυνους ανθρώπους, που να ξέρουν τι θέλουν και να μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους.
Πώς θα επιλέξουμε «συναισθηματικά ενήλικα» άτομα;
Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά, που είναι εύκολα αναγνωρίσιμα στους συναισθηματικά ενήλικες ανθρώπους. Έτσι όταν τα συναντήσουμε σε κάποιον, μπορούμε να είμαστε λίγο πιο σίγουροι ότι είναι καλή ιδέα να του δώσουμε χώρο στη ζωή μας.
Ωριμότητα σημαίνει απελευθέρωση από τον εγωκεντρισμό: Καθώς μεγαλώνουμε καταλαβαίνουμε ότι ο κόσμος δεν περιστρέφεται γύρω μας. Ένα μωρό δεν καταλαβαίνει αυτό το γεγονός, γι‘ αυτό κλαίει και δεν νοιάζεται αν θα ξυπνήσει τους γονείς του. Μεγαλώνοντας μαθαίνει ότι δεν πρόκειται πάντα θα παίρνει ό,τι θέλει, ενώ παράλληλα μαθαίνει ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι, με τις δικές τους ανάγκες. Η ωρίμανση σημαίνει ότι χάνουμε την ψευδαίσθηση του ιδανικού κόσμου που ζει ένα μωρό. Σιγά-σιγά αποκτούμε κατανόηση και αυτό μας ανοίγει έναν εντελώς νέο κόσμο. Αρχίζει η περιπέτεια της εξερεύνησης των κόσμων των άλλων. Μαθαίνουμε πώς να διατηρούμε το εγώ μας, ενώ έχουμε ενσυναίσθηση και για τους άλλους.
Ενσυναίσθηση: Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί ο άλλος να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματά μας. Τότε η επικοινωνία γίνεται αυτόματα πιο εύκολη. Φυσικά για μία λειτουργική σχέση θα πρέπει να κάνετε και εσείς το ίδιο για τον άλλον.
Διαχείριση των συναισθημάτων: Ένας άνθρωπος που μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, είναι ένας άνθρωπος ώριμος, που έχει αντίληψη. Είναι υπέροχο το να μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας στους άλλους, αλλά αυτό θα πρέπει να γίνεται στο σωστό άτομο, με τον σωστό τρόπο και στον σωστό χρόνο.
Επιθυμία για δέσμευση: “Η ωριμότητα εμφανίζεται όταν αρχίζουμε να ανησυχούμε περισσότερο για τους άλλους, παρά για τον εαυτό μας.” έλεγε ο Albert Einstein. Ένα αδιαμφισβήτητο σημάδι της ανωριμότητας είναι η δυσκολία στη δέσμευση. Καθώς ωριμάζουμε, μαθαίνουμε ότι οι θυσίες και οι περιορισμοί είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων μας. Η δέσμευση σε ένα άτομο δεν περιορίζει την ελευθερία μας. Ένας συναισθηματικά ώριμος άνθρωπος ξέρει ότι όλα είναι μέσα στη ζωή: η χαρά και η λύπη, η επιτυχία και η αποτυχία. Σε μια σχέση θα έχουμε καλές και κακές στιγμές. Δεν χρειάζεται να φεύγουμε, όταν αρχίζουν οι δυσκολίες.
Αυτονομία: Τα ανώριμα άτομα έχουν τους άλλους στη ζωή τους για την επιβεβαίωση, δηλαδή χρησιμοποιούν τους άλλους για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Έτσι, έχουν την τάση να έχουν πολύ εξαρτημένες σχέσεις. Η αυτονομία είναι απαραίτητη για σχέσεις που βασίζονται στην ελευθερία. Ωστόσο, η έννοια της αυτονομίας δεν είναι ξεκάθαρη για τα ανώριμα άτομα. Μπορεί να πιστεύουν ότι με το να κάνουν ό,τι θέλουν, γίνονται αυτόνομοι. Αλλά όταν έρθει η ώρα να αναλάβουν την ευθύνη για τις πράξεις τους, χρειάζονται τους άλλους για να μοιραστούν ή να ελαφρύνουν την ευθύνη τους.
Αγάπη προς τον εαυτό: Οι συναισθηματικά ενήλικες νοιάζονται για τον εαυτό τους με έναν τρόπο φροντιστικό αλλά καθόλου εγωιστικό. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκουν χρόνο να πάνε γυμναστήριο, να ασχοληθούν με την πνευματική τους εξέλιξη ή να κάνουν πράγματα που τους αρέσουν και τους χαλαρώνουν.
Αποδοχή: Οι ώριμοι άνθρωποι συνάπτουν σχέσεις χωρίς να φοβούνται να αφεθούν και να δείξουν τον αληθινό εαυτό τους, γιατί έχουν αγαπήσει και έχουν αποδεχθεί τον εαυτό τους με τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά του και γνωρίζουν καλά, ότι και οι άνθρωποι γύρω τους μπορούν να τους αγαπήσουν γι’ αυτά τα χαρακτηριστικά. Αναγνωρίζουν ότι η ζωή είναι πολύ πιο όμορφη και αρμονική όταν την μοιραζόμαστε με ανθρώπους και φροντίζουν να χτίζουν τις σχέσεις τους με “θεμέλια” τις ομοιότητες και τα κοινά που μάς ενώνουν με τους ανθρώπους και όχι με τις αντιθέσεις. Ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι και οι αντιθέσεις που υπάρχουν στις σχέσεις, είναι αυτές που μπορούν να μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε μία νέα πτυχή του εαυτού μας. Τις αξιοποιούν, λοιπόν, προκειμένου να μάθουν και να εξελιχθούν.
Καυγάδες χωρίς κακίες: Σε όλες τις σχέσεις υπάρχουν εντάσεις. Ωστόσο, οι συναισθηματικά ώριμοι ενήλικες δεν μαλώνουν με κακία. Δεν προσβάλλουν και δεν μιλάνε άσχημα. Προτιμούν να συζητάνε, να ακούνε ουσιαστικά τον άλλον και να μιλάνε ειλικρινά για τη δική τους θέση. Επιλέγουν προσεκτικά τις λέξεις που χρησιμοποιούν και αφού ξέρουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, δεν λένε πράγματα “πάνω στα νεύρα τους”
Η συναισθηματική ωριμότητα στις σχέσεις έρχεται και από τα δύο μέλη. Κρατήστε, λοιπόν, στο μυαλό σας ότι για να ζητήσετε συναισθηματική ωριμότητα από τους άλλους θα πρέπει να μπορείτε να την προσφέρετε και εσείς σε εκείνους. Αναγνωρίστε ότι στη ζωή δεν είναι όλα μαύρο ή άσπρο, υπάρχουν και άλλες αποχρώσεις, όπως το γκρι. Ξεκινήστε να διακρίνετε τις καταστάσεις γύρω σας πιο σφαιρικά, από διαφορετικές οπτικές γωνίες, διατηρώντας μία “ανοιχτή” και όχι απόλυτη ή ακραία στάση.
