Η αυτοπεποίθηση (self confidence στα αγγλικά από τη λατινική λέξη fidere, εμπιστοσύνη) είναι η εμπιστοσύνη που έχει ένα άτομο στις δυνατότητες, τις ικανότητες και την κρίση του.
Ακόμα είναι η πίστη που έχει στον εαυτό του, ότι μπορεί να καταφέρει τους στόχους του. Ωστόσο, ένα άτομο μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του σε κάποιους τομείς και σε κάποιους άλλους όχι. Π.χ., μπορεί να έχει αυτοπεποίθηση στη ζωγραφική αλλά στη μαγειρική να μην έχει.
Η εμπιστοσύνη έχει την τάση να λειτουργεί στο γνώριμο, σε αυτό που ήδη ξέρουμε και είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας. Ωστόσο, όταν λείπει η εμπιστοσύνη, το θάρρος κυριεύει, όπου λειτουργεί σε εκείνα που δεν γνωρίζουμε αλλά έχουμε το θάρρος να τα κάνουμε. Δηλαδή, μπορεί να μην έχω την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου ότι θα καταφέρω να ανταποκριθώ στην ορειβασία, ωστόσο έχω το θάρρος να δοκιμάσω και να δω εάν μπορώ. Ακόμα υπάρχει και η αλαζονεία, όπου είναι η ανεξέλεγκτη και υπέρμετρη εμπιστοσύνη σε κάτι ή σε κάποιον, με σκοπό να πετύχει κάτι με οποιοδήποτε σκοπό και μέσο, χωρίς να του περνάει από το μυαλό η αποτυχία. Τέλος, συχνά πολλοί μπερδεύουν την αυτοπεποίθηση με την αυτοεκτίμηση, όπου αυτά τα δύο μπορεί να μην βρίσκονται ταυτόχρονα στον ίδιο βαθμό σε κάποιον άνθρωπο. Κάποιος μπορεί να έχει πολύ αυτοπεποίθηση και ελάχιστη αυτοεκτίμηση και το αντίθετο. Η αυτοεκτίμηση ορίζεται ως η εκτίμηση της δικής μας αξίας.
Πως να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθησή μας;
Όλοι θα θέλαμε να είχαμε παραπάνω αυτοπεποίθηση και μερικές φορές δεν νιώθουμε καλά όταν άλλα άτομα γύρω μας τα έχουν καταφέρει. Αυτό συμβαίνει, διότι τα άτομα με αυτοπεποίθηση φαίνονται πιο άνετα και φαντάζουν “θεοί” όταν τα καταφέρνουν. Αλλά ουσιαστικά αυτό που συμβαίνει είναι η εμπιστοσύνη που έχουν στον εαυτό τους και αυτό βγαίνει και στους γύρω τους. Οι τρόποι για να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση μας είναι οι εξής:
- Θυμήσου σε τι είσαι καλός
- Θυμήσου σε τι είσαι κακός
- Πρόσεξε τη φυσική σου κατάσταση
- Πρόσεξε τη ψυχική σου υγεία
- Θέσε τα προσωπικά σου όρια
- Θέσε στόχους
- Θυμήσου σε τι είσαι καλός
Βρες τι είναι αυτό που σε κάνει ξεχωριστό από τους άλλους. Βρες τα δυνατά σου σημεία και πάρε δύναμη από αυτά. Θυμήσου τι συνήθιζες να κάνεις και να πετυχαίνεις σε αυτό. Γράψε μια λίστα με όλα τα προτερήματά σου και με όλες τις ικανότητές σου. Πες έχω “αυτό” το χαρακτηριστικό και μπορώ να καταφέρω “αυτό” που οι άλλοι δεν μπορούν και δεν έχουν.
Θυμήσου σε τι είσαι κακός
Αναγνώρισε τις αδυναμίες σου, προσπάθησε να αποφύγεις λάθη του παρελθόντος και βελτιώσου ή βρες άλλους τρόπους να ισορροπήσεις τις αδυναμίες σου. Μόνο εάν βρεις τι είναι αυτό στο οποίο δεν τα καταφέρνεις, μπορείς να προσπαθήσεις για να το βελτιώσεις και από μειονέκτημα να γίνει πλεονέκτημά σου.
Πρόσεξε τη φυσική σου κατάσταση
Πολύ συχνά η έλλειψη αυτοπεποίθησης συνδέεται με την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη έχει πολύ συνδεδεμένο ρόλο με τη φυσική κατάσταση, γιατί όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη και δεν νιώθει καλά με τον εαυτό του, παραμελεί και το σώμα του και άρα πέφτει και άλλο η αυτοπεποίθησή του. Ένα συνηθισμένο μοτίβο είναι οι πολλές ώρες εργασίες, με αποτέλεσμα την καθιστική ζωή και την κατανάλωση λιπαρών τροφών. Αυτό που μπορεί να κάνει κάποιος για να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του είναι να ενισχύσει τη φυσική του κατάσταση τρώγοντας σωστά και βρίσκοντας λύσεις και τρόπους να κινείται παραπάνω. Π.χ. μπορεί να αρχίσει διατροφή με έναν ειδικό και να ξεκινήσει σωματική άσκηση. Εάν πάλι αυτό είναι ανέφικτο, τότε μπορεί να κάνει μικρά πράγματα που θα τον βάλουν σε κίνηση, όπως να χρησιμοποιεί τα σκαλιά περισσότερο ή να πάει στη δουλειά με ποδήλατο ή ακόμα και με λεωφορείο και μετά με τα πόδια για λίγη ώρα. Επίσης, μπορεί να αρχίσει να τρώει πιο υγιεινά στη δουλειά, εάν δεν μπορεί να πάει σε διατροφολόγο.
Πρόσεξε την ψυχική σου υγεία
Μία πολύ καλή λύση είναι ο διαλογισμός. Ακόμα να συμβουλευτείς έναν ψυχολόγο, διότι με τη βοήθειά του μπορεί να ξεκλειδώσεις κομμάτια του εαυτού σου που δεν ήξερες. Ακόμα μπορεί να σε βοηθήσει να αλλάξεις τρόπο σκέψης για λανθασμένες εντυπώσεις σε σχέση με τις δυνατότητές σου, οι οποίες θα σε πάνε μπροστά λύνοντάς τις. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο στην καλή κατάσταση της ψυχικής υγείας παίζει ο ύπνος, που βοηθάει τον εγκέφαλο να αποβάλει τις αρνητικές σκέψεις και να δει πιο καθαρά. Έρευνες έχουν δείξει, ότι όταν ένας άνθρωπος προσέχει την ψυχική και σωματική του υγεία, τότε βελτιώνεται η πλαστικότητα του εγκεφάλου του, η οποία χρησιμεύει στην καλή του λειτουργία.
Θέσε τα προσωπικά σου όρια
Πολύ σημαντικό ρόλο στο να θέσει κάποιος τα προσωπικά του όρια είναι η πρώτη εντύπωση που δίνει σε κάποιον. Πολλοί είναι εκείνοι που θα προσπαθήσουν να “καταπατήσουν” την ευαισθησία μας ειδικά στον εργασιακό χώρο για να φανούν εκείνοι παραπάνω. Ακόμα σημαντικό ρόλο παίζει και η γλώσσα του σώματος. Μπορεί να μην λέμε κάτι, όμως το σώμα μας το εκφράζει και οι άλλοι το αντιλαμβάνονται.
Πολλές είναι οι περιπτώσεις bulling λόγω του “υποτιθέμενου λανθασμένου χαρακτηριστικού της προσωπικότητας” ενός ατόμου. Ωστόσο, εκεί είναι που πρέπει να θέσουμε τα όριά μας για να μην τα καταπατάει κανείς. Αυτό μπορεί να συμβεί με το να θέτεις έναν “τοίχο προστασίας” και να φιλτράρεις εσύ τι αφήνεις να περάσει και τι όχι για να διαφυλάξεις την ψυχική σου ακεραιότητα. Ακόμα με το να σκεφτείς και να διακρίνεις τι κάνεις λάθος, π.χ. δεν λες ποτέ όχι, μιλάνε άλλοι εκ μέρους σου, αφήνεις τα πράγματα όπως έχουν για να μην δείξεις έναν χαρακτήρα που δεν επιθυμούν οι άλλοι. Επίσης, θα πρέπει να ορίσεις τις ανάγκες σου και να δηλώσεις στον εαυτό σου τι χρειάζεσαι, γιατί παλαιότερα έκανες πίσω. Προστάτεψε τα θέλω σου και μην αφήνεις τους άλλους να σου στερούν το δικαίωμά σου να μιλήσεις ή να πράξεις με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
Θέσε στόχους
Όρισε στόχους και δες πως έφτασες μέχρι την επίτευξή τους. Θέσε στόχους που είναι προς το συμφέρον σου. Σκέψου ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματά σου. Δες μέσω αυτού του στόχου τι μπορείς να πετύχεις και τι μπορείς να αποφύγεις, ώστε να τελικά να επιτύχεις. Θέτοντας αυτές τις σκέψεις οι στόχοι θα έχουν επιτυχία και θα είναι στα δικά σου μέτρα και σταθμά. Τέλος, το να θέτεις μεγάλους στόχους και να τους κατακτάς με μικρά βήματα, είναι πολύ αποδοτικό, γιατί έτσι μπορείς να ελέγξεις κάθε φορά τι έκανες για να φτάσεις στο επιθυμητό σημείο. Έτσι, απομυθοποιείς την αντίληψη ότι οι μεγάλοι στόχοι είναι δύσκολα επιτεύξιμοι.
Πως μειώνεται η αυτοπεποίθησή μας;
Πολλές φορές η εμπιστοσύνη δημιουργείται σωστά ή εσφαλμένα από διάφορους παράγοντες γύρω μας. Κάποιοι από αυτού είναι οι εξής:
- Οικογενειακός κύκλος (συχνά οι γονείς μας από πολύ μικρή ηλικία μας περνάνε διάφορες αντιλήψεις για τα πράγματα γύρω μας χωρίς και εκείνοι οι ίδιοι να το θέλουν. Πολλές φορές αυτό γίνεται όταν προσπαθούν να μας προστατεύσουν ή να μας εμποδίσουν από κάτι. Ωστόσο, αυτό μπορεί να έχει ένα αρνητικό αντίκτυπο στην αντίληψη και στην ψυχοσύνθεση του καθενός και να δημιουργήσει φόβο, άγχος και ανασφάλεια για τα πράγματα, το οποίο οδηγεί σε έλλειψη αυτοπεποίθησης. Ακόμα πολλές φορές μπορεί να επηρεαστούμε σημαντικά όντας μικροί από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για αντιλήψεις, καθώς ακόμα και από βιβλία και παροιμίες).
- Πρότυπα (τα πρότυπα παίζουν πολλές φορές έναν πολύ καθοριστικό ρόλο στη ζωή ενός ανθρώπου. Πολλές φορές κάποιος μπορεί να επηρεαστεί είτε θετικά είτε αρνητικά από ένα πρότυπο, είτε αυτό είναι γονέας, φίλος, σχέση, ή ακόμα και δημόσιο πρόσωπο. Στις μέρες μας είναι αρκετά σύνηθες τα δημόσια πρόσωπα να μην χρησιμοποιούν σωστά τη δημοσιότητα που τους δόθηκε και να περνούν λανθασμένα μηνύματα, που μπορεί να διαταράσσουν και να κλονίζουν την αυτοπεποίθηση των ανθρώπων).
- Εμπειρίες (πολλές φορές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την αυτοπεποίθησή μας και είναι αυτές που καθορίζουν την αντιμετώπισή μας σε καταστάσεις και γεγονότα. Εάν κάποια συμβάντα εξελίχθηκαν με τρόπο που μας έφερε θετικό αποτέλεσμα τότε μέσα έχει συνδεθεί η έκφραση “ότι σε αυτό το κομμάτι έχω αυτοπεποίθηση”. Εάν πάλι σε κάποιο συμβάν τα πράγματα δεν πήγαν όπως ακριβώς τα επιθυμούσαμε, τότε η συνθήκη αυτή έχει συνδεθεί μέσα μας με την έκφραση “ότι σε αυτό το κομμάτι δεν έχω αυτοπεποίθηση”).
Σωστές αντιλήψεις στην αυτοπεποίθηση
- Κοιτάω πίσω και βρίσκω τα σφάλματά μου, προσπαθώ να πάρω κάτι από αυτά και να μάθω για να εξελιχθώ.
- Αποδέχομαι με χαρά τις φιλοφρονήσεις και απαντώ σε αυτές, δεν ντρέπομαι ούτε πιστεύω ότι δεν τις αξίζω.
- Κάνω αυτό που πραγματικά με χαροποιεί και με ευχαριστεί, συμβουλεύομαι τη γνώμη των άλλων αλλά στο τέλος φιλτράροντας τις απόψεις γύρω μου πράττω αυτό που κάνει χαρούμενο εμένα.
- Δεν περιμένω από τους άλλους να με επικροτήσουν για κάθε επίτευγμά μου. Είμαι ευγνώμων για τον εαυτό μου και την επιτυχία μου πρώτα εγώ και μετά οι άλλοι.
- Δεν φοβάμαι να βάζω υψηλούς στόχους και να παίρνω τα ρίσκα. Μέσω από αυτά μαθαίνω και εξελίσσομαι και φτάνω ακόμα πιο μακριά.
Λανθασμένες αντιλήψεις
- Πάλεψα πολύ σκληρά για να ξεχάσω τα λάθη και τις αποτυχίες μου, δεν θέλω να κοιτάξω πίσω γιατί θα πληγωθώ ξανά.
- Δεν αποδέχομαι τις φιλοφρονήσεις γιατί ντρέπομαι και δεν πιστεύω ότι τις αξίζω.
- Πάντα κάνω αυτό που χαροποιεί και θέλουν οι άλλοι να κάνω, γιατί φοβάμαι να πάρω τη ζωή στα χέρια μου.
- Συνέχεια περιμένω από τους άλλους έναν καλό λόγο, νιώθω ότι εάν δεν μου τον πουν δεν τα έχω καταφέρει.
- Δεν μου αρέσουν τα ρίσκα, ούτε οι υψηλοί στόχοι, φοβάμαι πως θα αποτύχω και δεν είμαι τόσο ικανός ώστε να τα καταφέρω, μου αρέσουν τα λίγα και τα εύκολα πράγματα
