Η ανάγκη να νιώθουμε αποδεκτοί από τους γύρω μας υπάρχει σε όλους μας.
Οι άνθρωποι σαν είδος επιβιώσαμε λειτουργώντας σε ομάδες, και έτσι εξελιχθήκαμε σε κοινωνικά όντα. Για αυτό και η αποδοχή και εμπιστοσύνη των άλλων μελών της κοινωνικής ομάδας συχνά μετατρέπεται σε «μέτρο» της ευτυχίας μας και έγινε μέρος του dna μας. Όμως στις μέρες μας η ανάγκη για κοινωνική αναγνώριση και αποδοχή, γίνεται όλο και συχνότερα εμμονή. Ιδιαίτερα στην εποχή της απόλυτης κυριαρχίας των ΜΜΕ και των social media, η άποψη των άλλων για μας αποκτά διαστάσεις που εκτοπίζουν την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Αλλοιώνει την αυτοεκτίμηση μας και υπονομεύει την σχέση μας με τον πραγματικό εαυτό μας.
Σταδιακά οι πράξεις και τα συναισθήματα μας καθορίζονται απόλυτα από την άποψη των άλλων για εμάς και κάθε αρνητικό «σήμα» των ανθρώπων γύρω μας, μας πληγώνει, οδηγώντας μας περισσότερο στην συναισθηματική ανασφάλεια. Ευτυχώς αυτό είναι αναστρέψιμο με 8 τρόπους.
Αλλάξτε οπτική
Οι περισσότεροι αναλυτές δεδομένων κοινωνικών ερευνών συμφωνούν ότι οι άνθρωποι θα ανησυχούσαν πολύ λιγότερο για το τι σκέφτονται οι άλλοι για αυτούς αν ήξεραν πόσο λίγο τους σκέφτονται. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν συμμετάσχει σε σχετικές έρευνες έχουν περίπου 50.000 διαφορετικές σκέψεις τη μέρα σύμφωνα με μελέτη του National Science Foundation των ΗΠΑ. Από αυτές λιγότερο από το 3% είναι για άλλους ανθρώπους και από αυτό το 3% οι περισσότερες αφορούν άτομα του άμεσου κύκλου τους. Σχεδόν όλες δε οι σκέψεις γίνονται με βασικό πρίσμα το «εγώ». Αν δηλαδή κάποιος σκέφτηκε εσάς είναι πολύ πιθανότερο να σκέφτηκε -όπως και εσείς- τι άποψη έχετε εσείς για αυτόν και όχι το αν σας πήγαινε το καινούργιο σας χτένισμα.
Αμφισβητήστε τις αρνητικές σκέψεις σας
Οι άνθρωποι έχουν την τάση να παραμορφώνουν τα δεδομένα γύρω τους και με ιδιαίτερη ευκολία να κάνουν αρνητικές σκέψεις. Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι αυτό αναπτύχθηκε ως αμυντικός μηχανισμός, όταν για εκατομμύρια χρόνια έπρεπε να κάνουμε υποθέσεις για το αρνητικά σενάρια του μέλλοντος, ώστε να προετοιμαστούμε και να προφυλαχτούμε σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον. Όταν σήμερα κάνουμε το ίδιο -χωρίς μάλιστα να το καταλαβαίνουμε- στο κοινωνικό μας περιβάλλον, αυτό το μοτίβο σκέψης επιδρά αρνητικά στην ψυχολογική μας κατάσταση και στη συμπεριφορά και την αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους. Την επόμενη φορά λοιπόν που οι αρνητικές κρίσεις για τον εαυτό μας και τη σχέση του με τους γύρω του εμφανιστούν, εξετάστε πόσες από τις γενικεύσεις και τα συμπεράσματα που μας οδηγούν σε αυτές είναι αυθαίρετα ή λανθασμένα.
Απορρίψτε την τελειότητα
Ποτέ πριν στον ανθρώπινο πολιτισμό δεν ήταν τόσο ισχυρή και γενικευμένη η προβολή εξιδανικευμένων προτύπων. «Τέλειοι» άνθρωποι που ζουν «ιδανικές» ζωές πρωταγωνιστούν κάθε μέρα στην τηλεόραση, τα περιοδικά και τα social media κάνοντάς μας να συγκρινόμαστε με την «τελειότητα» και να μην την πλησιάζουμε καν. Απορρίψτε την τελειότητα, ως μια οφθαλμαπάτη και βρείτε τι αξίζει περισσότερο για σας.
Αυτογνωσία
Όσο περίεργο και αν φαίνεται η πλέον θεμελιώδης αλήθεια στον δρόμο προς την ευτυχία είναι δυο λέξεις χαραγμένες στον τοίχο της εισόδου του Μαντείου των Δελφών και μας έρχονται από την Ελληνική αρχαιότητα. «Γνώθι σ’αυτόν». Μέρος των Δελφικών Παραγγελμάτων αποδίδονται σε έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, τον Λακεδαιμόνιο Χείλωνα του Δαμάγητου. Ο Σωκράτης μάλιστα φέρεται να συζητά με τον νεαρό φίλο του Ευθύδημο για το Μαντείο και την επιγραφή, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αν δεν γνωρίσουμε τον εαυτό μας, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του, ακόμα και οι γνώσεις της ιέρειας για το μέλλον είναι παντελώς άχρηστες. Κάθε όψη της πραγματικότητας ειδικά η γνώμη των άλλων περνάει, φιλτράρεται και αντανακλάται σε μας, μέσα από το πρίσμα της εικόνας που έχουμε για τον εαυτό μας. Όσο καλύτερα γνωρίσουμε τον εαυτό μας, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες, τους φόβους, τις ελλείψεις αλλά και τις ικανότητές μας, τόσο καθαρότερες θα γίνουν οι επιλογές μας. Και θα καθορίζονται περισσότερο από εμάς και όχι από την εικόνα που θέλουμε οι άλλοι να σχηματίσουν για εμάς.
Βρείτε την «Φυλή» σας
Όλοι έχουμε ανάγκη να νιώσουμε αποδοχή και ασφάλεια μέσα σε μία ομάδα. Αν δεν μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας για να το πετύχουμε μέσα σε μια συγκεκριμένη ομάδα, τότε αντί να προσπαθούμε να κρύψουμε ποιοι είμαστε ή να το αλλάξουμε, είναι καλύτερα αλλάξουμε ομάδα. Μην προσπαθείτε να συμμορφωθείτε με τις επιθυμίες, τις απαιτήσεις και τα πρότυπα ανθρώπων που δεν θα σας αποδέχονταν για αυτό που είστε. Βρείτε αυτούς που εκτιμούν την αυθεντική σας προσωπικότητα. Όπως έγραψε και συγγραφέας του best seller «Brave not Perfect», Brene Brown στο «Daring Greatly»: «…το να ανήκουμε πραγματικά επιτυγχάνεται μόνο όταν παρουσιάζουμε τον πραγματικό, μη-τέλειο εαυτό μας στον κόσμο και η αίσθηση του να ανήκουμε δεν μπορεί ποτέ να είναι σημαντικότερη από την αποδοχή του ίδιου μας του εαυτού».
Επιτρέψτε στον εαυτό σας να αποτύχει
Για τους περισσότερους ανθρώπους το να πάνε «κόντρα στο ρεύμα», να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους και να διαφωνούν είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον φόβο της απόρριψης. Κάντε συνειδητά την επιλογή να εμπιστευτείτε τον εαυτό σας. Διαλέξτε τις «μάχες» σας με βάση αυτά που έχουν μεγαλύτερη σημασία για εσάς και πάρτε το ρίσκο της απόρριψης. Αποδεχθείτε το γεγονός ότι δεν υπάρχει τρόπος να αναπτυχθείτε εκ του ασφαλούς. Αναπτυσσόμαστε επιτρέποντας στον εαυτό μας να αποτύχει.
Γίνετε ο καλύτερος σας φίλος
Αποδεχθείτε τη σκληρή αλήθεια, πως ότι και να κάνετε δεν πρόκειται να καταφέρετε ποτέ να είστε αγαπητός σε όλους. Κανείς δεν το κατάφερε και κανείς δεν θα το καταφέρει. Μόλις το αποφασίσετε μπορείτε να δοκιμάσετε τον αμέσως καλύτερο στόχο: να γίνετε ο καλύτερος φίλος του εαυτού σας αγαπώντας τον με όλα του τα ελαττώματα.
Ζητήστε Βοήθεια
Ο δρόμος προς την αυτογνωσία και την αποδοχή του εαυτού μας είναι πάντα μακρύς και δύσκολος. Για κάποιους είναι συχνά ακόμα μακρύτερος και δυσκολότερος, ειδικά αν ψυχολογικά τραύματα ή ζητήματα ψυχικής υγείας τον κάνουν βασανιστικό. Η εξυπνότερη κίνηση πριν τα παρατήσετε είναι να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού, ο οποίος διαθέτει τα γνωστικά εργαλεία, την εμπειρία αλλά και την ενέργεια, που θα σας εξασφαλίσει ότι θα συνεχίσετε το ταξίδι σας και θα μπορέσετε να απολαύσετε όσα έχει η ζωή να σας δώσει.
Αλεξάνδρα Καππάτου
Ψυχολόγος, Παιδοψυχολόγος
www.akappatou.gr